1. Modul; Nazariy elektrotexnikaning umumiy asoslari

1.Modul; Nazariy elektrotexnikaning umumiy asoslari.
2.1. Mavzu; Oʻzgarmas tok elektr zanjirlari.
Reja.
1.Elektr zanjirlarining tuzilishi va ulanishi.
2. Elektr zanjiri elementlarining tashkil etuvchilari.
2. Elektr zanjirlari va elementlari to‘g‘risida tushunchacha.
Tok kuchlanish elektr quvvati va h.k lar elektromagnit maydon kattaliklari sanaladi.
Elektr toki bu zaryadlangan zarrachalarni tartibli xarakati hodisasi.
Bu xarakatlarni son jixatdan aniqlanishi tok kuchini xosil qiladi, elektr toki miqdorini zaryadlarni vaqt bo‘yicha o‘zgarishi tashkil qiladi.

Bu yerda zaryad

Tok qiymati birlik vaqtda o‘tkazgichni ko‘ndalang kesim yuzasidan o‘tayotgan zaryadlar miqdori.
Xisoblashlardan so‘ng tokning qiymati turli ishorali bo‘lishi mumkin, agar tok belgilangan yo‘nalishi zaryadli zarralarni xarakat yo‘nalishi bilan mos kelsa musbat ishorali aks xolda manfiy ishorali.
Tokning o‘lchov birligi sifatida elektr toki tushunchasini olib kirgan fransuz olimi Andre Mari Amper sharafiga Amper birligi qabulqilingan.
Inson tanasi 5 mA tok o‘tganda uni sezadi, 50 mA va undan yuqori bo‘lgan tok xavfli sanaladi. Cho‘g‘lanma lampalar 0,2 Amperdan 1 Ampergacha, sovutgich 0,5dan 0,8 gacha, maishiy istish asboblari 2 dan 8 Ampergacha tokni iste’mol qiladi, eritish pechlari esa 18000 Amperdan ortiq tokni iste’mol qiladi.
Kuchlanish bu elektromagnit maydonda birlik zaryadni bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga olib o‘tish uchun sarf bo‘lgan energiya miqdori.

Potensial bu birlik zaryadni elektromagnit maydonni cheksiz nuqtasidan biror nuqtasiga ko‘chirishni anglatadi, shundan xulosa qilish mumkinki kuchlanish bu potensiallar ayirmasi.
Kuchlanish xam turli ishorada bo‘lishi mumkin, 1.1 rasmga qarang.
Agar 1 nuqtani potensiali 2 nuqtani potensialidan katta bo‘lsa strelka rasmda ko‘rsatilganidek yuqoridan past tamonga yo‘nalgan

Kuchlanishni o‘lchov birligi sifatida volt(V) birligi qabul qilingan, italiya olimi Aleksandro Volta birinchi bo‘lib elektr manbasi “Voltovaya stolba” ni kashf qildi.
Elektr quvvati bu energiyani vaqt davomida o‘zgarishidir.

Ushbu ifodani zaryadni o‘zgarishiga ko‘paytirib bo‘lamiz.

Ifodadan ko‘rinib turibdiki quvvat bu tok va kuchlanishni ko‘paytmasidan iborat, o‘lchov birligi (VA) Volt Amper qabul qilingan.