1 modul. GİMnastikanin’ rawajlaniw tariyxi joba Gimnastikanın’ payda bolıwı h’a’m rawajlanıwı Milliy gimnastika sistemaları

  

Salto-  denenin’  qosımsha  tayanıwsız,  bastın’  u’stinen  tolıq  aylanıp  o’tiw 

h’a’reketi. 

Tik turıw - denenin’ vertikal jag’dayı. (bas joqarıda yamasa to’mende). Eger 

bas joqarıda bolsa  onda tik turıw so’zine  xesh na’rse qosılmaydı, basqa jag’daylarda 

anıqlıq  ushın:  jawırında,  ko’kirekte,  iyinde,  basta,  kolda,  basqa  h’a’m  qolg’a 

tayanıp, iyin aldına tayanıp, bir qollap, dep aytıladı. 

Domalaw - denenin’, tayanıw betine izbe-iz tiyiw na’tiyjesinde bastın’ u’stinen 

tolıq aylanıp o’tiw h’a’reketi

  

 

4-modul. ULIWMA RAWAJLANDIRIWShI HA’M ERKİN 

ShINIG’IWLAR ATAMALARI 

---

URSh  dene  ta’rbiyası  quralları  sıpatında  shug’ıllanıwshılar  ushın  texnikalıq 

jag’ınan  qıyın  bolmag’an  jen’il  h’a’m  a’piwayı,  gewde  h’a’m  onın’  bo’limleri 

menen  elementar  h’a’reketlerdi  orınlaw  bolıp  tabıladı.  Bul  shınıg’ıwlardı 

salamatlastırıw,  dene  sıpatların  ta’rbiyalaw  h’a’m  de  organizmnin’  funktsional 

jag’dayın  jaqsılaw  maqsetinde  qollaw  mu’mkin.  Jen’illigi  sebepli,  bul  sabaqlar 

salamatlıq toparları shınıg’ıwların tiykarg’ı mazmunın quraydı. Balalar baqshaları, 

mektepler,  kollejler,  joqarı  oqıw  orınlarının’  dene  ta’rbiya  sabaqlarında  ken’ 

qollanadı.  Ha’mme  sport  tu’rleri  wa’killeri  o’z  trenerovkalarına  ulıwma 

rawajlandırıwshı  shınıg’ıwların  razminka  (dene  qızdırıw)  h’a’m  ma’lim  bir  dene 

sıpatların  rawajlantırıw  ushın  kiritedi.  Ulıwma  rawajlandırıwshı  shınıg’ıwlardın’ 

u’lken  ko’lemde  qollanılıwı  gewde  h’a’m  onın’  ayrıqsha  bo’limleri  menen 

orınlanatug’ın h’a’reketler h’a’r tu’rli uyg’unlıqta qollanılıwı mu’mkin, buwınlardı 

zorıqtırıw  da’rejesi,  tolıq  amplituda  h’a’m  h’a’reket  bag’darın  o’zgertiw  menen 

tu’rlendiriw mu’mkin. Da’slepki h’a’m aqırg’ı jag’dayların almastırıw, h’a’r tu’rli 

buyımlar,  awırlıqlar  h’a’m  maslamalardı  qollaw  da  usı  shınıg’ıwdın’  qollanıwı 

shegarasın  ken’eytedi.  Ulıwma  rawajlandırıwshı  shınıg’ıwlardın’  a’piwayılıg’ı 

h’a’m olardı a’ste-aqırın qıyınlastırıw imkaniyatının’ barlıg’ı h’a’r qanday jastag’ı 

h’a’m  tayarlıqtag’ı  shug’ıllanıwshılar  ushın  jen’illik  jaratadı.  Shug’ıllanıwshılar, 

elementar,  bir  buwımlı  h’a’reketlerden  baslap,  a’ste-aqırın  ja’ne  de  quramalı 

shınıg’ıwlarg’a  o’tedi.  Bul  shınıg’ıwlar  an’sat  o’lshemli,  ma’lim  bir  buwın 

toparlarg’a bir ta’repleme h’a’m tan’law ko’rsetiwge imkaniyat beredi. 

Ulıwma  rawajlandırıwshı  shınıg’ıwlar  universal  qurallardı  qollaw  menen 

baylanıslı  bolg’an  bilim,  ta’jiriybe  h’a’m  ko’nlikpeler  dene  ta’rbiyası  oqıtıwshısı 

xızmetinde a’h’miyetli orındı iyelewi lazım.