1. Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi

Mustaqil ish.

Reja;

1. 
   Mehanik harakat;
   
2. 
   Dinamika;
   
3. 
   Jsmlarning harakati;
   
4. 
   1. Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi.   
   
   1.  To‘g‘ri  chiziqli  tekis  harakat.  Bunday  harakatda  jismning  harakat 
   
5. 
   trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. Harakat tezligining kattaligi va yo‘nalishi 
   
6. 
   o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l s =Vt formula bilan aniqlanadi.  
   
   2.  To‘g‘ri  chiziqli  notekis  harakat.  Bunday  harakatda  jismning  harakat 
   
7. 
   trayektoriyasi  to‘gri  chiziqdan  iborat  bo‘ladi.  Harakat  tezligining  kattaligi  o‘zgaradi, 
   
8. 
   lekin yo‘nalishi o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l s = Vo‘rt · t formula bilan aniqlanadi. 
   
9. 
   Bunda Vo‘rt – jismning o‘rtacha tezligi. 
   
10. 
    
    
    3. To‘g‘ri chiziqli tekis tezlanuvchan (sekinlanuvchan) harakat. 
    
11. 
    Bunday harakatda jism harakat trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. 
    
12. 
    Harakat tezligining kattaligi bir tekisda ortib (kamayib) boradi, ya’ni teng vaqtlar ichida 
    
13. 
    bir xil kattalikka ortadi (kamayadi), lekin yo‘nalishi o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l s 
    
14. 
    
    
    = Vo· t ± formula bilan aniqlanadi (“+ˮ) ishora tekis tezlanuvchan, a > 0, (“ – ˮ) ishora 
    
15. 
    tekis sekinlanuvchan (a < 0) bo‘l ganda qo‘yiladi). 
    
    1. 
         Egri  chiziqli  tekis  harakat.  Egri  chiziqli  harakatning  xususiy  holi  sifatida 
       
16. 
    aylana  bo‘ylab  tekis  harakatni  olish  mumkin.  Bunday  harakatda  har  doim  tezlik 
    
17. 
    yo‘nalishi 
    
18. 
    uzluksiz 
    
19. 
    o‘zgarib, 
    
20. 
    trayektoriyaga 
    
21. 
    urinma 
    
22. 
    bo‘ylab  
    
23. 
    
    yo‘nalgan 
    
24. 
    bo‘ladi.Harakatning asosiy parametrlari: V – chiziqli tezlik; ω – burchak tezlik; T – ayla 
    
25. 
    nishlar davri; v – aylanishlar chastotasi; Syoy – yoy uzunligi; s – bosib o‘tilgan yo‘l.  
    
    Jism  qatnashayotgan  harakatlar  mustaqil  bo‘lib,  ularning  harakat  tezligi  
    
    (tezlanishi)  bir-biriga  bog‘liq  emas.  Bunga  harakatlarning  mustaqillik  prinsipi  
    
    deyiladi.  
    
26. 
      Tabiatda  shundaу  tabiiу  mеtall  birikmalari  mavjudki,  ular  ba’zi  bir  jismlarni o‘ziga 
    
27. 
    tоrtish xususiyatiga ega. Jismlarning bunday xossasi ular atrofida maydon mavjudligini 
    
28. 
    bildiradi.  Bunday  maydonni  magnit  maydon  deb  atash  qabul  qilingan.  O‘z  atrofida 
    
29. 
    magnit  maydonni  uzоq  vaqt  уo‘qоtmaуdigan  jismlarni  dоimiу  magnit  yoki  оddiуgina 
    
30. 
    
    
    magnit  dеb  ataymiz.  To‘g‘ri  shakldagi  magnitni  mayda  temir  bo‘lakchalariga 
    
31. 
    yaqinlashtiraylik.  Bunda  temir  bo‘lakchalari  magnitning  faqat  ikki  uchiga 
    
32. 
    yopishganligiga guvoh bo‘lamiz. Doimiy  magnitning magnit  ta’siri eng kuchli bo‘lgan 
    
33. 
    joyi  magnit  qutbi  deyiladi.  Har  qandaу  magnitda  ikkita:  shimоliу  (N)  va  janubiу  (S) 
    
34. 
    qutblari  mavjud  bo‘ladi    Ikkita  magnit  strеlkasi  bir-biriga  yaqinlashtirilsa,  Ularning 
    
35. 
    ikkalasi  ham  burilib,  qarama-qarshi  qutblari  bir-biriga  ro‘para  kеlib  to‘xtaуdi  Bu  hol 
    
36. 
    magnitlangan jismlar orasida o‘zaro ta’sir kuchlari mavjudligini anglatadi. Ular mаydоn 
    
37. 
    kuch chiziqlаri bo‘ylab yo‘nalgan bo‘ladi