1-mestaqil-ish pdf

Falsafiy G`oyalar va ularning amaliyoti. 
Insoniyatning yashashi, rivojlanish 
istiqbollari, orzu-xavaslari, intilishlari, umidlari, turmush tarzi 
G`oyaviy 
qarash
larda ham o`z ifodasini topadi. Falsafiy G`oyalar, obrazli qilib 
aytganda, inson hayot tarzining ko`zgusidir. Har qanday falsafiy bilim dastlab 
G`oya tarzida shakllanadi.
Falsafiy G`oya insoniyat oldida to`rgan muayyan muammoni anglash va uni xal 
qilish maqsadi, uslub va vositalarining ifodasidir. Kishilarning narsa va 
hodisalarga o`z extiyoj va manfaatlari nuqtai nazaridan yondashishi natijasida 
muammoga munosabat va uni xal qilishga qaratilgan amaliy, nazariy harakat 
paydo bo`ladi. Masalan, inson ongli mavjudot ekani bois o`zini muqarrar xalokatga
olib borishi mumkin bo`lgan G`ayriinsoniy G`oyalarga asoslangan xatti-
haraqatlarni chegaralashga, ta`qiqlashga kodir. Umumiyroq qilib aytsak, 
kishilarning yashash, avlod qoldirish, hayotni davom ettirish mayli (instinkti) 
dunyoda nisbatan barqaror ijtimoiy vaziyatni ta’minlab turadi.
Bugungi kunda tinchlik G`oyasi umuminsoniy maqsadlarni birlashtiruvchi falsafiy 
G`oyaga aylandi. 
Shu bilan birga
, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom 
Karimovning «Fidokor» gazetasi muxbiri savollariga javoblarida aytilganidek: «... 
Odamning qalbida ikkita kuch — bunyodkorlik va vayronkorlik hamisha o`zaro 
ko`rashadi. Afsus bilan ta’kidlashimiz lozim: tarix tajribasi shundan dalolat 
beradiki, inson tabiatidagi insoniylikdan ko`ra vaxshiylik, ur-yiqit instinktlari, 
ya’ni xatti-haraqatlarini ko`zatish osonroq»
1
.
Bunda ikki xil jixatga e’tibor berish lozim. Birinchisi - tor doiradagi mutaassib 
kuchlarning G`ayriinsoniy G`oyalarni yoshlar ongiga, turmush tarziga singdirish 
yo`li bilan

---

o`zlarining muayyan maqsadlariga erishish uchun harakatiga ehtiyot va xushyor 
bo`lmoq kerak. Ikkinchisi esa, sog`lom kuchlarning ularga qarshi insonni inson 
degan nomga munosib qilib tarbiyalash va sivilizatsiyani saqlab qolish hamda 
rivojlantirish manfaatlari uchun ko`rashdir.
Falsafiy nazariyalarning «yaxshi» yoki «yomon», «foydali» yoki «zararli» ekanini 
tarixiy tajriba asosida faqat bitta mezon — umuminsoniy manfaatlarga mos 
keladimi yoki yo`qmi, degan xulosa asosida baholash mumkin. Shuning uchun biz 
falsafiy G`oya va nazariyalarni baholashda o`z sub’ektiv fikrlarimizni 
mutloqlashtirishdan yiroq bo`lishimiz lozim.
Falsafiy nazariyalar tizimida «faqat men xaqman, boshqalar noxaq» degan tarzda 
mutloq haqiqatga da’vogarlik qiladigan G`oya va nazariyalar o`rtasidagi ko`rash 
og`ir oqibatlarga olib kelishini tarixiy tajriba qayta-qayta isbotlab bergan.
Har qanday manfaat shakllari va darajalari muayyan falsafiy G`oya va 
nazariyalarda o`z ifodasini topadi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, G`oya va 
nazariyalar o`rtasida doimiy ko`rash borishi tabiiy hol. Prezidentimiz ta’biri bilan 
aytganda, «hayotning o`zi turli-tuman G`oyalar ko`rashidan, baxsu 
munozaralardan iborat. Taraqqiyotning ma’no-mazmuni, kerak bo`lsa, falsafasi 
ham shunda... O`z mustaqil fikriga ega bo`lgan, o`z kuchiga, o`zi tanlagan yo`lning
to`g`riligiga ishongan inson doimo kelajakka ishonch bilan qaraydi. Jamiyatdagi 
fikrlar xilma-xilligidan chuchimaydi, balki zamonaviy bilim va 
falsafiy 
qarash
larga, hayot haqiqatiga suyangan holda har qanday G`arazli niyat, 
taxdid va intilishlarni fosh qilishga kodir bo`ladi»
2
.
Falsafaning muayyan ijtimoiy qatlamlar siyosiy manfaatlari bilan bog`lanib 
ketishi, ularning mafko`rasi tarzida namoyon bo`lishi masalasi ham nixoyatda 
muxim. Shuning uchun milliy Falsafamizni rivojlantirish asosida istiqlol 
mafko`rasini yaratish kun tartibidagi eng dolzarb vazifa bo`lib qolmokda.