1-mavzuga oid topshiriqlar javoblari 1-savol. Genetika va genomika asoslari fanining maqsadi nimadan iborat?

1-mavzuga oid topshiriqlar javoblari

1-savol.Genetika va genomika asoslari fanining maqsadi nimadan iborat? Genomika molekulyar genetikaning bir yo‘nalishi hisoblanib tirik organizmlar geni va genomini chuqurroq o‘rganishga qaratilgan. Genomika asoslari fanning yangi turi bo‘lib uning dolzarbligi turli organizmlar genomlarining xususan, odam, hayvon, mikroorganizmlar hamda o‘simliklar genomlarining shiddat bilan tadqiq qilinishi bilan belgilanadi.

2-savol.Nuklein kislotalari qachon va kim tomonidan kashf etilgan? To`liqroq yoriting! Nuklein kislotalari (NK) shveysariyalik olim F.Misher tomonidan 1869 yilda kashf etilgan edi. Lekin bu kashfiyotning ahamiyati uzoq vaqt tushunilmadi, yetarli baholanmadi. Faqat XX asrning birinchi yarmidan boshlab dunyo biologlari organizm belgilarining irsiylanishini qanday kimyoviy modda ta’min etadi degan masalani atroflicha muhokama qila boshladilar. 1924 yilda nemis biologi R.Felgen Misher kashf etgan nuklein kislotalari xromosomalarda joylashganligini aniqladi. SHu vaqtgacha klassik genetika sohasidagi G.Mendel (1865), T.Morgan (1911) va ularning izdoshlari amalga oshirgan tadqiqotlar natijasida irsiyat birligi genlar ekanligi va ular xromosomada joylashganligi haqidagi ta’limot yaratilgan edi.

3-savol.Transformatsiya va transduksiyaga ta`rif bering.

Transformatsiya deb tashqaridan hujayra ichiga kiritilgan – begona DNK molekulasi ta’sirida organizmlar belgi va xususiyatlarining irsiy o‘zgarishiga aytiladi. Trans-formatsiya hodisasi 1928 yilda ingliz olimi Griffit tomonidan kashf etilgan.

Transduksiya deb genetik materialning bir bakteriya hujayrasidan ikkinchisiga bakterio-faglar orqali o‘tkazilishiga aytilib, bunda bakterial genlar bakteriofagning DNK siga hujayra lizisi davrida qo‘shib olinadi va keyingi infeksiya davrida yangi qo‘shib olingan bakterial gen boshqa bakteriyaga o‘tkaziladi.

4-savol.Genlar funksiyasiga ko`ra qanday turlarga bo`linadi va ularning vazifalari nimalardan iborat? Organizmlar genotipini tashkil etgan genlar funksiyasiga qarab quyidagi xillarga bo‘linadi.

1. 
   Strukturaviy genlar. Ularning strukturasida fermentativ va strukturaviy oqsillar tuzilishi haqidagi irsiy axborot kodlangan bo‘ladi.
   
2. 
   Transport RNK ning sintezlanishini ta’min etuvchi irsiy axborot kodlangan genlar.
   
3. 
   Ribosom RNK sining sintezlanishini ta’min etuvchi irsiy axborot kodlangan genlar.
   

4. Regulyator genlar: gen-regulyator, promotor, gen-operator. Ular strukturaviy genlar faoliyatini boshqarish funksiyasini bajaradi. (Ushbu genlarning funksiyasi va o‘zaro munosabati haqidagi mukammal ma’lumot keyingi mavzularda beriladi).