1. Mavzu: Yog’

19-rasm.
Arralash texnikasi. a-rejalash: 1-belgi; 2,3-reja chizig’i. v-arrani reja chizig’iga to’g’rilash,
s-ko’ndalangiga arralash, d-tola yo’nalishi bo’ylab arralash, ye-vertikal xolatda tola yo’nalishi bo’ylab arralash, f- stuslo yordamida turli burchak ostida arralash.


4.Qo’l arralar bilan ishlashda xavfsizlik texnikasi qoidalari.
Arralash ishlarini boshlashdan oldin, arralanayotgan zagotovka arra tig’i oldida,
chap qo’l katta barmog’i arraga tegib, bo’g’imi esa tig’dan yuqori joylashgan holda bo’lishi lozim. Birinchi harakat arrani o’ziga tortishdan boshlanib, so’ngra chap qo’l bilan arralanayotgan yoydan olinadi. Jarayon tugaguncha chap qo’l tig’dan yuqorida bo’ladi.
Tortqili arrani burab turish, taranglatuvchi qismini o’rtalikdan chiqib ketmasligiga e’tibor berib turish kerak, aks holda, u zagotovkaga tegib, jarohat yetkazishi mumkin.
Arralash ishlarini mexanizasiyalashtirish. Yog’ochni qo’lda arralash-sermashaqqat va ko’p mehnat talab qiladigan ish. Arralashda elektr arralardan foydalanish kam jismoniy kuch sarflab, ish unumdorligini 5-10 marta oshirishi mumkin.
Mexanizasiyalangan arralashda dastaki zanjirli va disk arrali elektr arralardan foydalaniladi.
Zanjirli elektr arralar bilan dumaloq xodalar,bruslar va taxtalarni ko’ndalangiga
bichish uchun ishlatiladi.Bunday arralarning kesuvchi asbobi elektr dvigatelidan reduktor orqali aylantiriladigan arra zanjiridir. Arra zanjiri alohida zvenolarni sharnir orqali o’zaro biriktirib hosil qilingan. EP-K6 zanjirli elektr arraning kesuvchi qismining uzunligi 445 mm, zanjirning harakat tezligi 5.4 m/s, quvvati
1.7 kVt, kuchlanishi 220 V, chastotasi 200 Gs. O’lchamlari 438X305X573 mm,
og’irligi8.8 kg.
Disk arrali elektr arralar turli navli yog’och materiallarni ko’ndalangiga va bo’ylamasiga arralash uchun foydalaniladi. U elektr dvigateli, bir bosqichli reduktor,disk arra va himoya kojuxlaridan iborat bo’lib, stasionar dastgoh sifatida foydalanish uchun duradgorlik verstagiga mahkamlanadigan moslama bilan ta’minlangan (20-rasm).
Elektr arralarda diametri 160...200 mm, qalinligi 1.2...1.8 mm li dumaloq diskli arralar ishlatiladi.
Ish boshlashdan oldin arra diskini ko’zdan kechirish, arra tishlari to’g’ri ochilgani,diskda darz ketgan joylarni yo’qligi, uni shpindelga to’g’ri o’rnatib gayka bilan mahkamlanganligiga ishonch hosil qilish lozim.


20-rasm.
Elektr arraning umumiy ko’rinishi.


Arrani salt ishlashi tekshirib ko’rilib, o’ng qo’l bilan arrani dastasidan, chap qo’l bilan oldingi dastasidan ushlab stol yoki verstakka mahkamlangan yog’och materialni rejalangan chizig’i bo’ylab yurgaziladi. Elektr arrani material bo’ylab tekis va ravon yurgizish kerak. Agar disk arra materialga siqilib to’xtab qolsa, uni biroz orqaga tortib bo’shatish va u kerakli chastotada aylana boshlagach arralashni davom ettirish mumkin. Ish tugagach elektr arrani tarmoqdan uzib, kerosin bilan tozalab, moylab maxsus qutiga joylashtirib saqlanadi.
Elektr arra bilan ishlashda havfsizlik texnikasi. Ish boshlanguncha elektr arrani sozligini, elektr qismlarini muhofazalanganligini, disk arrani tishlari to’g’ri charxlanganligi va uni shpindelga ishonchli mahkamlanganligini tekshirib
ko’riladi.
Elektr arra yerga ishonchli ulangan bo’lishi lozim. Elektr arrani faqat quruq binolardagina havfsiz ishlatish mumkin, nam va zax xonalarda 36 V kuchlanish ostidagi elektr asboblaridan foydalanishga ruxsat etiladi.
Elektr arrani verstak yoki ish stoli ustida qoldirib ketish mumkin emas. Transportirovka paytida jaroxatlanmaslik uchun arra polotnosini ustidan g’ilof
kiydiriladi. Elektr arra bilan ishlashga uni tuzilishi va unda ishlash havfsizlik texnikasi qoidalari bilan tanish ishchilarga ruxsat beriladi.