1. Mavzu: Xorijda maktabgacha ta`lim fanining predmeti. Jahon mamlakatlari ta’limi taraqqiyotining ayrim masalalari

            Universitet tipidagi o‘quv yurtlar va oliy maktablar 

 

1970  yil  7  iyuldagi  qonunga  muvofiq  oliy  o‘quv  yurtlar  universitet 

tipidagi o‘quv yurtlar va Oliy maktablarga bo‘linadi. Aslini olganda 7 ta Belgiya 

universiteti faoliyat yuritadi: Lej davlat universiteti, Monse-Enodagi universitet, 

Gent davlat universiteti, Bryussel’ Erkin universitet (fransuz va alohida flamand 

tilida),  Lyuven  katolik  universiteti  (fransuz  va  alohida  flamand  tilida).  Ular 

qatorida  bir  nechta  xorijiy  universitet  bo‘limlari  (Bryussel’  va  Antverpenda), 

hamda  universitetga  tenglashtirilgan  qator  Belgiya  oliy  o‘quv  yurtlari  (odatda 

ular  universitet  fakul’teti,  markaz,  birlashma 

ѐ

ki  jamg‘arma  nomlariga  ega) 

faoliyat yuritadi.  

---

47 

 

Oliy  o‘quv  yurtlarning  bir  qismi  -  yuqorida  nomlari  qayd  etilgan 

hamjamiyatlar  hukumatlari  byudjetidan  moliyalashtiriladigan  davlat, 

ѐ

ki 

«rasmiy» o‘quv yurtlari hisoblanadi. Boshqalari shaxsiy mablag‘lar hisobidan - 

xususiy,  shaxs 

ѐ

ki  tashkilotlar  tomonidan  ochilgan  va  ―mustaqil

‖

,  ―erkin

‖

 

nomlariga  ega  bo‘lishgan.  Ularning  aksariyati  Belgiyada,  an’anaga  ko‘ra

, 

ta’limning  barcha  bosqichlarini,  shu  jumladan  oliy  ta’limni,  tashkil  etish  va 

moliyalashtirishda  katta  ahamiyatga  ega  bo‘lgan  Rim  katolik  cherkovi 

rahbarligida  ochilgan.  Ba’zi  mustaqil  o‘quv  yurtlar,  xususan,  katolik 

universitetlar hamjamiyatlar hukumatlari ko‘magidan foydalanishadi.  

Bryusseldagi  Erkin  universitet  -  Niderland  tilida  o‘qitiladigan  universitet 

hisoblanadi.  Ushbu  universitetlar  nomlaridagi  ―erkin

‖

  so‘zi  ularning  mustaqil 

o‘quv yurti ekanini bildiradi.  

Ular erkin ilmiy tadqiqotlar prinsipiga bo‘ysinadi va shiorlari ham bir xil: 

―Qorong‘ulikni ilm bilan engish

‖

.  Bryussel’  Erkin  universiteti  yuqorida  qayd 

etilganidek,  1834  yili  tashkil  topilgan  va  ta’lim  faqatgina  fransuz  tilida,  1934 

yildan  boshlab  golland  tilida  ham  olib  boriladi.  1970  yili  esa  Niderland  tilida 

o‘qitiladigan fakul’tetlar Erkin universitetlariga ajratiladi. SHunday bo‘lsada har 

ikkala universitet o‘zaro hamkorlik dasturini amalga oshiradi. Fakul’tetlari:  

 huquq va kriminologiya;  

 iqtisodiy, ijtimoiy va si

ѐ

siy fanlar;  

 psixologiya va pedagogika;  

 tabiiy fanlar;  

 tibbi

ѐ

t va dorishunoslik;  

 filosofiya va filologiya;  

 texnik (muhandislik) fanlar;  

 jismoniy tarbiya;  

 o‘qituvchilarni tay

ѐ

rlash fanlararo guruh.  

 

SHuningdek,  universitetga  tenglashgan  o‘quv  yurtlar  tarkibiga  Qirolning 

harbiy  maktabi  ham  kiradi.  Universitet  diplomi  mavjudligi  amaldagi 

---

48 

 

qonunchilikka muvofiq ma’lum davlat mansab, lavozimlarini egallash va jamoat 

ahamiyatiga  ega  (advokat,  vrach  va  boshqa)  mutaxassisliklar  bo‘yicha  faoliyat 

yuritish  uchun  ruxsat  olish  uchun  kerakdir.  Alohida  holatlarda  Belgiya 

universitetlari chet elliklarga Belgiyada ishlash huquqiga ega bo‘lmagan diplom 

berishadi.  Universitetda  ta’lim  olish  eng  kam  muddati  4  yildir,  lekin  ba’zi 

mutaxassisliklar bo‘yicha undan ko‘p yil tahsil olishi mumkin.  

 

 

 

 

Universitetdagi  o‘qishlar  ko‘p  pog‘onalidir:  universitetda  ta’lim  olishning 

har  bir  davri 

ѐ

ki  sikli  universitet  ilmiy  darajasini  olish  uchun  quyidagi 

darajalarini olishi bilan tugatiladi: