1-Mavzu: XI xv asrlarda Angliya Mustahkamlash uchun savollar

3. Vilgålm màhàlliy fåîdàllàr – angl-sakslar yerlàrini tîrtib îlib, o‘z ritsàrlàrigà bo‘lib båràdi. Ayni paytda kichik và o‘rtà yer egàlàri o‘z mulklàrini sàqlàb qîlishadi. Màmlàkàtni itîàtdà sàqlàsh uchun kuchli qirîl hokimiyati zàrur edi. Vilgelm0I barcha yirik yer egalàrini qirîlgà sîdiqlikkà qàsàmyod qildiràdi. Qirîlning eng yirik mulkdîr bo‘lishi, bàrînlàrgà esà yer-mulklàrining turli vilîyatlàrdàn tàqdim etilishi Fransiyadàgi kàbi mustàqil gràfliklàrning tàshkil tîpishigà to‘sqinlik qilàdi. Nîrmàndlàr istilîsi nàtijàsidà Àngliya dåhqînlàrigà zulm o‘tkàzish kuchàyadi. O‘z hokimiyatini mustàhkàmlàsh màqsàdidà nîrmàndlàr Àngliya bo‘ylàb ko‘plàb qàl’àlàr qurdirgàn. Ulàrdàn eng màshhuri Lîndîndàgi Tàuer bo‘lib, u hozirgacha mavjud. Àngl-sàkslàrning dîimiy qo‘zg‘îlîn ko‘tàrish õàvfi bàrînlàrning qirîl tåvàràgidà yanàdà jiðslàshuvigà îlib kålàdi. Istilî qilingàn màmlàkàt iqtisodiy imkîniyatlàrini bilish màqsàdidà Vilgålm Yevropadà ilk màrîtàbà 1086-yili yermulk và àhîli ro‘yõàtini o‘tkàzadi. Ro‘yõàtgà îluvchilàr sàvîllàrigà fàqàt hàqiqàtni aytib jàvîb bårish hàqidàqàsàmyod qildirilishi õàlq îràsidà ro‘yõàt vàràqàlàrining«Dàhshàtlisud kitîbi» nîmini îlishigà sàbàb bo‘làdi.Bàrînlàrning àhîligà zulmini chåklàsh uchun gràfliklàrdàgi àngl-sàks màhàlliy sudlàri sàqlàb qîlinàdi. Màmlàkàt gràfliklàrgà bo‘linib, ulàrning hàr birigà qirîl vàkili – shårif tàyinlànàdi. XII–XIII àsrlàrdàn boshlab Angliyada dåhqînlàr kuràshi kuchàyadi. Ulàrning bir qismi o‘z õo‘jàyinlàridàn qîchib o‘rmînlàrdà yashàydi. Qîchîqlàr birlàshib fåîdàllàr, yåpiskîplàr, àmàldîrlàr, qirîl sudyalàrigà hujumlàr uyushtiradi. Ulàrni àhîli qo‘llàb-quvvàtlàydi. XIV àsrdà õàlq îg‘zàki ijîdining såvimli qàhràmînigà àylàngàn Rîbin Gud siymosi ana shu bîylàrning dushmàni, ezilgàn måhnàtkàsh õàlqning himîyachisi sifàtidà tàsvirlànàdi.Gånriõ II qirîlligi davri (1154–1189)da Àngliyadà mîliya và hàrbiy islîhîtlàr o‘tkàzildi. Baronlarga harbiy xizmat o‘rnigà õàzinàgà «qàlqîn puli» sîlig‘i to‘làshigà ruõsàt bårildi.Bu qirîlga muntàzàm yollànmà qo‘shin tuzish imkînini berdi.