1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

Pavel Grigorevich Demidov
Ilohiyot falsafa bo‘limidan chiqarib tashlangan, 
alohida 
texnologiya 
bo‘limi 
ajratilgan, 
tarix 
bo‘limida faqat jamiyat tarixi va geografiya 
qoldirilgan. Sxema yozma va og‘zaki ijodiyot 
tarixiga, fanlar tarixi, bibliografiya, entsiklopediyaga 
doir adabiyotni va umumiy mazmundagi boshqa 
kitoblarni o‘z ichiga oladigan umumiy bo‘lim 
(Polimatiya) bilan tugallanadi. 
XVIII asr oxiri va XIX asrning boshlarida Peterburgdagi Xalq kutubxonasiga 
asos bo‘lib xizmat qilgan katta kitob kollektsyasi sistemaga solindi. 1809 yilda A. 
N. Olenin Xalq kutubxonasi fondini tashkil etish va kataloglarini tuzish uchun 
foydalanilgan klassifikatsiyani e’lon qiladi; Olenin Xalq kutubxonasida direktor 
10
Bu katalog 1806 yilda nashr etilgan; uning bir qismi oradan 40 yil o‘tgach, bibliograf V. M. Undolskiy 
tomonidan quyidagi nomda nashr qilingan: «Каталог Российским книгам библиотеки Павла Григорьевича 
Демидова, Составленный им самим». M., 1846. 

---

60 
yordamchisi lavozimida (keyinchalik direktor lavozimida) ishlagan. Bu asarga
11
so‘z boshida A. N. Olenin o‘sha vaqtda juda mashhur bo‘lgan chet el 
klassifikatsiya sxemalarini tahlil qilib chiqqan. Bu sxemalarning asosiy kamchiligi 
mualliflarning bahosiga ko‘ra,— bo‘limlarning qabul qilingan tartibi yetarlicha 
asoslab berilmaganligidir.
A. N. Olenin
(1763 – 1843)
A. N. Olenin – Imperator ommaviy kutubxonasi direktori, Imperator badiiy 
akademiyasi prezidenti, археолог, rassom, yozuvchi. Uning sa’y-harakatlari 
natijasida Imperator ommaviy kutubxonasi tartibga keltirilib, sistemalashtirilgan. 
Kutubxonaning ishiga Olenin zamonasining eng yaxshi yozuvchi va shoirlari - 
Krilov, Gnedich, Batyushkovich, Delviglarni jalb qildi 
A. N. Olenin o‘z sxemasida «bir bilimdan ikkinchisiga» quyidagicha 
mantiqiy «o‘tishni» belgilab bergan: 
I. Fanlar 
Aqliy fanlar:
1. Ilohiyot 
2. Huquqshunoslik 
3. Falsafa 
4. Tarix 
Tabiiyot fanlari:
5. Tabiatshunoslik tarixi 
6. Tabiblik (meditsina) 
7. Fizika 
8. Ximiya 
Aniq fanlar:
9. Matematika