1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

Hujjatlarni tasvirlashning qat’iy printsiplari
ga asosan tasvirlash muallifli 
(yakka, kollektiv) sarlavhali tasvirlarga bo‘linadi. 
Muallifli tasvirlash
printsipi keng tarqalgan printsip bo‘lib, muallif 
familiyasi kitobning qaerida ko‘rstailgan bo‘lishidan qat’iy nazar tasvirning 
birinchi elementi hisoblanib, tasvir boshiga yoziladi. Muallifli tasvir bir shaxsning, 
bir muallifning familiyasi bo‘yicha tasvirlanadi. Muallifli tasvir sarlavhali 
tasvirdan ajratilib, tasvir boshida alohida chiziqqa muallif chizig‘iga chiqariladi va 
butun tasvirga boshchilik qiladi. Tasvirlashda hujjatlar qaysi tilda berilgan bo‘lsa, 
o‘sha tilda tasvir teksti tuziladi. 
Tasvirda epigrammalar, shiorlar, sitatalar, unvonlar, lavozimlar berilmaydi. 
Tasvir boshi har doim birinchi tik chiziqdan ya’ni birinchi vertikal chiziqdan 
boshlab yoziladi, davomi ikkinchi vertikal chiziqdan 0,5 sm joy tashlab davom 
ettiriladi. 
Tasvir boshi 
— yakka yoki kollektiv muallifning nomi yoziladi. Tasvir 
boshida muallif nomini yoki boshqa ma’lumotlarni identifikatsiyalag (aniqlash) 
maqsadida yil, nomer, geografik nomlar berilishi mumkin. Identifikatsiya belgilari 
dumaloq qavs ichida beriladi. Nomer va yillar arab raqamida ko‘rsatiladi. So‘zlar 
umumiy qoida asosida qisqartiriladi. (
Oz’DSt 1215-2009)
tasvir boshida 
muallifning familiyasi, keyin uning initsiallari (ismi, otasining ismi) qisqartirilgan 
holda beriladi.

---

36 
Sarlavha sohasi va javobgarlik haqidagi ma’lumotlar sohasi
hujjat 
to‘g‘risidagi asosiy ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. U sarlavha va sarlavhaga 
bog‘liq ma’lumotlardan, hujjatni yaratish va nashr etishda ishtirok etgan shaxs, 
korxona, tashkilot haqidagi ma’lumotlar bo‘lishi mumkin. Bu sohaga asosiy
sarlavhadan tashqari parallel sarlavha, sarlavhaga taalluqli boshqa ma’lumotlar, 
to‘ldiradigan ma’lumotlar, mazmunini yoritib beradigan ma’lumotlar bo‘lishi 
mumkin. Ba’zi holatlarda asarning janrini belgilovchi ma’lumotlar, ya’ni roman, 
povest, qissa, hikoya, g‘azal, she’r, darslik, xrestomatiya, lug‘at va b. beriladi. 
Asosiy sarlavhada nashrning asosiy mazmunini aks ettiruvchi sarlavhasi titul 
varraqning boshida joylashtiriladi. Sarlavhalar qisqartirilmaydi. Sarlavhaga oid 
ma’lumotlar asosiy sarlavhani ochib beradi. Tushuntiradiyo ki nashrning 
xarakterini, maqsdaini ko‘rsatadi.