1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

asosiy
va 
sun’iy
ga ajratiladi. 
Kutubxona bibliografiya ishida bu jarayon qanday kechadi. Kutubxonashunoslik 
ishining an’anaviy ish faoliyati hujjatlarni klassifikatsiyalashda asos - 
hujjatlarning mazmuni qilib olinadi. Bu usul hujjatlar klassifikatsiyasiga 
tabiiy 
klassifikatsiya deb qarash imkonini beradi. Hujjatlarni formatiga, tiliga, 
chiqarilgan joyiga, betlar soniga qarab tanlab olish 
sun’iy
klassifikatsiyaga 
misoldir. Dyuining O`nlik Klassifikatsiyasi (The Dewey Decimal Classification 
DDC) kitob klassifikatsiyasi sifatida, Universal O`nlik Klassifikatsiyasi esa 
(UO`K) bibliografik klassifikatsiya sifatida qabul qilindi. Bibliografik 

---

42 
klassifikatsiya ham chuqur va batafsil klassifikatsiya uchun qo`llaniladi. Batafsil 
klassifikatsiya mikro xujjatlar uchun qo`llaniladi. Kongress kutubxonasi 
klassifikatsiyasi chuqur klassifikatsiyaga asosan faoliyat yuritadi. Kichik 
kutubxonalarning talabiga javob beruvchi va unchalik batafsil bo`lmagan 
klassifikatsiya Keng yoki Umumiy klassifikatsiya deyiladi. Dyuining O`nlik 
Klassifikatsiyasining boshlang`ich nashrlari ham shu klassifikatsiay turiga 
mansub bo`lgan
5
. [1, 10 б.] Kutubxona fondlari goho mahsus maqsadlarni 
ko‘zlab, ana shunday ajratiladi, biroq odatda 
hujjatlarni klassifikatsiyalash
deganda ularni mazmuniga muvofiq tarzda guruhlarga ajratish nazarda tutiladi. 
Faqat bilim sohalariga ko‘ra guruhlarga ajratishga 
matbuot asarlarini 
klassifikatsiyalash
deb aytiladi. Kitobxonlarni turli ehtiyojlarini qondirishda shu 
tarzda hujjatlarni mazmuniga ko‘ra klassifikatsiyalash maqsadga muvofiqdir.
Shunday qilib, hujjatlarni bilimning muayyan sohasiga munosabati 
belgisiga qarab klassifikatsiyalash kitobxonlarni o‘zlariga aynan kerakli 
adabiyotni tanlab olishlariga imkon beradi.