1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

G.Bliss va Shiali Ranganatan klassifikatsiyasi

19. 
    asrda yaratilgan chet el kutubxona klassifikatsiyasi sxemalaridan eng mashhurlari G. Bliss (AqSh) va Sh. Ranganatan (Hindiston) sxemalaridir. Nyu-York shahar kollejining kutubxonachisi G. Bliss, qat‘iy ilmiy klassifikatsiya zarur deb jar solsa-da, haqiqatda fanlarning qat‘iy izchilligini belgilab bermaydi. Uning klassifikatsiyasiga alternativlik printsipi, ya‘ni bo‗lim uchun sxemada nazarda tutilgan bir necha o‗rindan mazkur kutubxona sharoitidaeng samarali joytanlashprintsipi asos qilib olingan. G. Bliss sxemasida bunday alternativ yechimlar juda ko‗p, masalan, psixologiya bo‗limi yo falsafa bo‗limigakiritilishi, yoxud, antropologiya va ijtimoiy fanlar o‗rtasida mustaqil bo‗lim qilib ajratib qo‗yilishi mumkin; texnika bo‗limini fizika bo‗linmalari qatoriga yoki amaliy fanlar bo‗limiga joylash-tirsa bo‗ladi. Alternativ yechimlar printsnpndan bir me‘yorda foydalan-maslik G.
    

Bliss sxemasini barqarorlikdan mahrum etadi: bilimning ayrim eng muhim sohalari bo‗limlari unda muayyash o‗ringa ega emas.
Etika din bo‗limiga kiritilgan, «Revolyutsiya» rubrikasi «sotsial buzg‗ukchilik» rubrikasi bilan yonma-yon joylashtirilgan. «Past xalqlar»,
«past irqlar» degan terminlar qayta-qayta ishlatilgan. Tabiiy tanlanish va yashash uchun kurashning biologik qonunlariga ijtimoiy taraqqiyot omillari deb qaraladi.
Burjua kutubxonashunosligida G. Bliss klassifikatsiyasiga. ko‗piicha haddan tashqari yuqorn baho beriladi, biroq amalda bu klassifikatsiyadan juda kam foydalaniladi.
Atoqli hind kutubxonachisi Shiali Ramamrita Ranganatanning asarlari mashhurdir. Ranganatan ko‗p yillar davomida Madorasdagi universitet kutubxonasiga rahbarlik qilgan va keksayib qolganligiga qaramay,
xalqaro kutubxonachilik tashkilotlarida katta ish olib borda. Ranganatanning kutubxona ishining muammolariga doir asarlari kutubxonaning jamiyat hayotidagi roli haqida progressiv fikrda ekanligidan dalolat beradi.