1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

Tasvirlash ilmiy axborot elementlaridan biri.

Tasvir printsiplari
Bosma asar yoki mavjud resurs haqidagi ma‘lumotlar yig‗indisiga bibliografik tasvir deyiladi. Bibliografik tasvir uchun asosiy manba hujjatning o‗zi hisoblanadi.
Bibliografik tasvir — resursning mazmunini, qanday kitobxonlarga mo‗ljallanganligini, uning muallifini, sarlavhasini, kim tomonidan va qachon nashr etilganini, uni nashrga tayyorlashda qatnashgan shaxslar, resursning hajmi va boshqa ma‘lumotlarni yoritib beradi.
Kutubxonachi hujjat turini, uni xarakterli belgilarini farqlay olishi kerak.
Axborot-kutubxonalarning fondlarining ko‗p qismini kitoblar egallaydi.
Tasvirlash metodikasidan oldin kitob turlarini, uni tuzilishini, hujjat elementlari deb ataluvchi ayrim masalalar bilan tanishib chiqish lozim. Hujjatni mazmuni emas, uni bezatilishini ham tushunib olish hujjat turini to‗g‗ri tasvirlashga imkon beradi.
Muallifli resurslar — muallifi ko‗rsatilib nashr qilingan resurslardir. O‗z navbatida ular bir darajali va ko‗p darajali (individual yoki bir nechta muallifli) nashrlar (hujjatlar) bo‗lishi mumkin. Bir darajali (individual) yoki yakka muallif deganda asarni yozgan yoki bir nechta muallifning asarlarini to‗plab, nashrga tayyorlagan shaxsni — tuzuvchini tushunish mumkin.
To‘plam — turli xil hujjatlarni adabiy, ilmiy va boshqa asarlarni o‗z ichiga oladi.
To‗plamlar bir muallifning asarlaridan tuzilgan muallifli to‗plamga, bir nechta muallifning bitta mavzuga oid asarlarini qamrab olgan umumiy sarlavhaga ega bo‘lgan to‘plamlarga yoki bir nechta mualliflarning bitta mavzuga oid asarlarini yoki turli masalalarga bag‗ishlangan asarlarini o‗z ichiga olgan umumiy sarlavhaga ega bo‘lmagan to‗plamlarga bo‗linadi.
Tasvir tuzish metodikasiga qarab muallifli va sarlavhali tasvirlarga bo‗linadi.
Hujjatlarni tasvirlash — keng ma‘noda ishlatilib, ma‘lum tartibda joylashgan nashrlar haqida ma‘lumotlar beradi.
Hujjatlarni tasvirlashda — hujjatning turini, ularning ahamiyatini, nashrning yoki asarning xarakteristikasini tashkil qiluvchi ma‘lumotlarni juda yaxshi bilishni talab qilinadi.