1-mavzu. Turk tilida ot so’z turkumi (TÜRKÇede iSİM) Tayanch so’z va iboralar

ici sifatdoshlari -en sifatdoshlari kabi egalik qo’shimchalari olmasdan o’zlari kesim bo’lib kelgan gapga sifat va olmosh xarakteri beradi: İki ünlü arasına bir koruyucu ünsüz gelir. İsyanı kışkırtıcı ele geçmedi. Peşin alıcıyı tercih ederiz. kabi.

Hozirgi zamon sifatdosh qo’shimchalaridan yana biri –ir sifatdoshlari (ba’zi o’zaklarda -er) bo’lib, ularbiroz chegaralangan hozirgi zamon ifodasi va ancha nisbiy ish-harakat ma’nosiga ega bo’ladi. Ularning bo’lishsiz shakli -mez qo’shimchasi qo’shilib yasaladi va sifat kabi muayyan otlarni aniqlab, belgilab keladi: güler yüz, içilır su, olur iş, yenir ayva, çıkmaz hesap, söz dinler çocuk, saygı değer hanım, şaka anlamaz adam kabi.

–ir sifatdoshlari ham egalik qo’shimchasi olmasdan gap ichida kesim vazifasini bajaradi va gapdagi bir so’zning sifati bo’lib keladi: Emeğini karşılar bir ücret vereceksin.

Ular ham qo’shma gaplarda nisbatan kam qo’llanadi.

–ir sifatdoshlari fe’l shaxs qo’shimchalari olib hozirgi kelasi zamon shaklini yasaydi (bil-ir-sin, yapıl-ır, gör-ür-üz).

Ba’zi turk tilshunoslari –en (-an) qo’shimchasini olgan sifatdoshlarni hozirgi-kelasi zamon (geniş zaman) sifatdoshi ham deb ataydilar.