1-Mavzu: Turizmda marketingning mohiyati va asosiy tushunchalari

2.3. Turistik korxonalarida marketing strategiyasi.

Butunjaxon turistik tashkilotning (BTT) tushunchasiga ko‘ra, turizm faqat iqtisodiy hodisa bo‘lib qolmasdan, balki bir vaqtning o‘zida ijtimoiy, madaniy, ekologik va siyosiy hodisa hamdir. Bunga binoan, marketingdan foydalanishda barcha aytib o‘tilgan omillardan yuqori darajada foydalanish lozim. Bunda u ko‘proq turistik firmalarni ham, iste’molchi mijozlarning ham manfaatlarini ifoda etadi. Turizm sohasisiz murakkab tizim bo‘lib, u iqtisodiyot, siyosat, ekologiya, madaniyat bilan yagona bo‘lgani uchun ijobiy marketing natijasiga erishish uchun xilma-xil tashkilot va korxonalar marketingini o‘zaro muvofiqlashtirishi kerak. Turizmdagi marketing tamoyillari boshqa sohaga nisbatan yanada ko‘proq to‘liqroq va o‘tkir tavsifga egadir. Ular savdo siyosatida muhim omil bo‘lib, iste’molchilarning talabini o‘rganish bilan bir qatorda turist-iste’molchilarning muammolarini aniqlashda asos bo‘lib qoladi. «Ehtiyojlarni aniqlang va ularni qondiring» - bu ibora turizmdagi marketing tamoyillarini yetarli darajada ta’riflaydi.

Marketing mohiyatini yanada aniqroq tushunish uchun uni tijorat harakatlarining tamoyillari bilan taqqoslash kerak (2.1-jadval). Hech shubhasiz, bu ikkita tamoyil bir-biriga yaqin, ammo marketing ko‘proq vazifalarni yechadi. Bu holat amerikalik mutaxassis T. Levit tomonidan juda yaxshi ifodalangan. U quyidagilarni e’tiborga olgan: «Sotuv bo‘yicha tijorat harakatlari» - bu sotuvchining ehtiyojlarini qondirishga bo‘ysinishi, marketing esa haridorning ehtiyojlariga bo‘ysinishi. Sotuv bo‘yicha tijorat harakatlari – sotuvchining tovarini naqd pulga aylantirish bo‘yicha ehtiyojlarini amalga oshirish, marketing esa mijozning ehtiyojini tovar orqali va bu tovarni yaratish hamda iste’mol qilishning bir qator omillari bilan bog‘liq masaladir.
Tijorat harakatlarni jadallashtirish tamoyillarida e’tiborga olinadigan asosiy ob’ekt – mavjud bo‘lgan turistik mahsulot, foydali sotuvni ta’minlash esa kuchli tijorat harakatlarni va rag‘batlantirish vositalarni talab etadi.
2.1-jadval