1 мавзу: табиий географик тадкикот

 8. Paleogeografik uslub. Bu uslubda o’rganilayotgan xududni tarixiy taraqqiyoti 

dinamikasi,  ma’lumotlar  va  manbalar  asosida  o’rganib  chiqiladi.  Ya’ni 

xududni  qadimgi  o’rni  qanday  ko’rinishga  ega  bo’lgani  xozirgi      ko’rinishi   

qanday    bo’ldi,    u    erdagi   tadrijiy o’zagrishlarning                moxiyatini ochib 

berishga bu usulning roli juda kattadir. 

9. Rayonlashtirish uslubi. Hududni atroflicha o’rganish va  ma’lum bir xulosalar 

chiqarish  uchun  qismlarga  olinadi  va  chuqur  tadqiq  natijalariga  qarab  ma’lum 

---

 

14 

taksonomik  birliklarga  bo’ysunadigan  tabiiy,  iqtisodiy,  ijtimoiy,  sanoat,  q|x 

rayonlariga ajratiladi. 

10.  Tasvirlash  va  kompleks  (majmuali)  uslublar.  Bu  usullarda 

o’rganilayotgan  xududdagi  barcha  ob’ekt  voqea  va  xodisalar  atroflicha 

tasvirlanadi. Bunday tadqiqotlar odatda majmuali ko’rinishda bo’ladi. 

11.  Tabiiy geografik geofiznk va geokimyoviy yo’nalishlar xam mavjudki, bu 

tadqiqotlarda  moddalarning  massa  va  energiya  almashinuvi,  moddalarning 

kimyoviy tarkiblari va boshqalar atroflicha ko’rib chiqiladi. 

Umuman  olganda  tabiiy  geografik  tadqiqotlarda  ko’llaniladigan  tadqiqot 

uslublari  o’zining  moxiyati  ob’ekt  va  jarayonlarini  o’rganishda  ma’lum  bir 

xulosalar  chiqarishga  yoki  chora  tadbirlar  tizimini  ishlab  chiqishga  yordam 

beribgina  qolmasdan,  geografik  fundamental 

yo’nalishlarini  istiqbolli 

rivojlanishiga xam o’zining xissasini qo’shadi. Nazorat savollari 

1. Tabiiy geografik tadqiqot uslublarini sanab bering 

2.  Dialektik      uslub      bilan      qiyoslash      uslubiy      moxiyatini 

tushuntiring 

3.  Stastionllash        va        ekspedistion        uslublarning        bir  — 

biridan farqi? 

4.  Laboratoriya        analitik        uslub        bilan        tasvirlash        va 

majmuali uslublarning bir biridan farqi nimada? 

5. Paleogeografik uslubning o’ziga xos tomonlari nimada? . 

6. Matematik 

va 

modellashtirish 

metodlarining 

farqini 

aytib bering? 

7. Laboratoriya — analitik uslubda nimalar aniqlanadi? 

8.  Geofizik      va      geokimyoviy      yo’nalishlar      xaqida      nima 

deysiz? 

9.  Paleogeografik        metodning        moxiyatini        tushuntirib 

bering? 

10.  Rayonlashtirish,        tasvirlash      va        kompleks        metodlar 

orqali nimalar aniqlanadi? 

---

 

15 

Bu mavzudan talaba bilishi lozim bo’lgan tayanch iboralar va tushunchalar: 

1. Tadqiqot uslublari 

2. Dialektika 

3. Qiyoslash 

. 

4. Deshifrovka 

5. Stastionar 

6. Ekspedistiya 

. 

7. Statistika 

: 

8. Kartografiya 

9. Aerokoinot 

10. Laboratoriya 

11. Analatika 

12. Paleogeografiya 

13. Majmualilik 

14. Geofizika 

15. Geokimyo 

'       .