1-мавзу: Шахслараро муносабатларда компетентлик ва маҳоратнинг роли. Мавзунинг асосий масалалар

Муаммоли вазиятларни яратиш. Бу усулдан фойдаланганда нотиқ аудиторияга савол билан мурожаат қилиб, улардан муаммонинг ечимини топиш йўллари бўйича фикрлар сўраш орқали залда қисқа жонланиш пайдо бўлишини таъминлайди.


4. Юрист нутқи сифатига ижобий ва салбий таъсир этувчи омиллар
Бошқа касб эгалари нутқида ҳам бўлгани сингари юрист нутқининг ҳам сифатига, унинг тингловчилар томонидан самимий қабул қилинишига тўсқинлик қилувчи қатор ҳолатлар мавжуд. Уларнинг энг муҳимлари қуйидагилардир:
Ва аксинча, агар сиз қуйидаги эслатмаларга амал қилсангиз, ишонамизки, сизнинг келажакда тайёрлайдиган, ҳар қандай аудиторияни ўзига жалб эта оладиган нутқингиз тўла муваффақиятга эга бўлиши мумкин:
Омма олдига чиқиб нутқ сўзлаш сиздан, биринчи навбатда, мавзуга оид чуқур билимни, тажрибани, уларни тингловчиларга сингдириш маҳоратини, ҳатто, айни мавзу бўйича бошқалар қаршисида гапириш учун маънавий ҳуқуқни талаб қилади.
Бироқ бу дегани, сизда айни вазифага мен лойиқ эмасман, деган қўрқувни ёхуд мен ҳали тайёр эмасман, деган андиша ва ийманишни асло пайдо қилмаслиги керак.
Чунки дунёдаги ақли расо ҳар бир кишида бошқаларда йўқ ва ҳатто бўлиши ҳам мумкин бўлмаган ўзига хос ҳаётий тажриба, ўй ва фикрлар, хулосалар, келажак мўлжаллари, ҳеч кимникига ўхшамаган ажойиб орзулар бўлади. Сиз ҳам ўша инсонлардан бири – такрорланмас ҳодисасиз!
Ишонингки, сизни эшитишни хоҳлайдиган, кутадиган, қутлайдиган, олқишлайдиган одамлар жуда кўп топилади.
Ёдингизда бўлсин: бошқалар билан ўртоқлашишга арзигулик ғоя ва ташаббусга эга ҳар қандай киши ажойиб (ҳатто буюк!) нутқ ирод этиши мумкин.
Омма қаршисида сўзлашнинг энг муҳим талаби – бу ўзига ишонч ҳам, ўзини тутиш ҳам, текис ва чиройли гапира олиш ҳам эмас, балки асосийси – айтишга арзигулик ғоя ва фикрга эга бўлишдир!
Сиз айтадиган гап оламшумул илмий кашфиёт ёки юридик назариянинг очилмаган бир қирраси тўғрисида бўлиши асло шарт эмас. Сизнинг чиқишингиз бошқалар билавермайдиган бирор ишни қандай уддалаш тўғрисидаги маслаҳат ёки кутилмаган ҳаётий ҳодиса туфайли кўзи ярқ этиб очилган кишининг самимий эътирофи ёхуд яқинда ўқиб тугатганингиз китоб, томоша қилганингиз кинофильм ҳақидаги ҳароратли таассурот бўлиши ҳам мумкин.
Билингки, оламни идрок қилиш, одамни тушунишни ўзгартира оладиган нарса бу – ғоя ҳисобланади. Шунга кўра, ўзингиз учун муҳим ҳисоблаган ғояни бошқалар онгу шуурига сингдира олсангиз, мўъжиза содир этган бўласиз;
Барча тарихлар, ғоялар, мураккабликлар, факт ва тафсилотлар айнан сўзда ифода этилади, айнан сўз тингловчини “жойидан қўзғатади”. Шундай экан, нотиқнинг муваффақияти – унинг тана ҳаракатларида, имо-ишорасида, жестикуляция ва ҳатто овозининг жозибасида, деганларга ишонманг.
Зеро, мазмунсиз шаклдан хунукроқ нарса йўқ.