1 mavzu: Psixologiyaning predmeti

Faoliyatning interiorizatsiyasi va eksteriorizatsiyasi 

     Tashqi  olamda  turli  hodisalar  ma`lum  darajada  o`zaro  doimiy  bog`liqdir,  ma`lum  sharoitlarda 

namoyon  bo`ladigan  biror  mustahkam  xususiyatga  va  tuzilishga  egadir.  (olov  hamma  vaqt  kuydiradi, 

tundan  so`ng  tong  otadi).  Ob`ektlar  bilan  hodisalar  o`rtasidagi  bunday  barqaror  (invariant) 

munosabatlarni  ob`ektlarning  muhim  xususiyatlari  va  hodisalarining  qonuniyatlari  deb  yuritiladi.  Bu 

ularning  kelajakda  qay  darajada  o`zgarishi  va  shu  maqsadga  muvofiq  ish  to`tish,  ya`ni  ob’ekt  va 

hodisalarning “xatti -harakatlari”ni oldindan ko`ra olish imkoniyatini beradi. Tashqi, ya`ni buyumlar bilan 

qilinadigan  bunday  holda  go`yo  ichki,  ya`ni  ideal  faoliyatning  oldindan  payqab  olinadi.  Ob`ekt  (narsa) 

ustida  qilinadigan  konkret  ishlar  bu  ob’ektlarning  muhim  xususiyatlari  ustida  qilinadigan  operatsiyalar 

bilan,  ya`ni  ideal  (psixik)  ishlar  bilan  almashinadi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  narsalar  bilan  jismoniy 

tarzda  qilinadigan  ishlar  shu  narsalarning  mazmuni  bilan  qilinadigan  ideal  ishlar  bilan  almashinadi. 

Tashqi real ishdan ichki ideal ishga mana shunday o`tish jarayonini interiorizatsiya deb yuritiladi. (Ichki 

ishga  aylanadi).  Inson  psixikasi  interiorizatsiyasi  tufayli  ayni  chog`da  ko`z  o`ngida  yo`q  bo`lgan 

narsalarning  obrazlari  bilan  ishlay  bilish  qobiliyatiga  ega.  Ma`lumki,  odamning  ichki  dunyosi  paydo 

bo`lganidan so`ng har bir narsani, har bir harakatni oldindan ichida o`ylab, so`ngra amalga oshiradi. Oldin 

ichida o`ylab, so`ngra bevosita tashqi munosabatga o`tishni faoliyatning eksteriorizatsiyasi deb yuritiladi. 

Inson aqliy taraqqiyotida interiorizatsiyaning ahamiyati kattadir.