1 mavzu: Psixologiyaning predmeti

6. Irodani tarbiyalash 

      Inson xulq - atvorining irodaviy boshqarilishi bir necha yo`nalishda amalga oshiriladi: 

1. Ixtiyorsiz xatti - harakatlarni ixtiyoriy harakatlarga qayta o`zgartirish. 

2. O`z xatti - harakatlari ustidan nazorat o`rnata olish. 

3. Shaxsning irodaviy sifatlarini tarbiyalash. 

Bu jarayonlar bola tomonidan nutqning o`zlashtirilish va xulq - atvorini boshqara olish bilan boshlanadi. 

Irodaning rivojlanishida shaxs tomonidan o`z oldiga tobora murakkablashib boruvchi maqsadlarni qo`yib 

borish  muhim  ahamiyatga  ega.  Masalan,  o`smir  o`z  oldiga  o`zida  layoqat  bo`lmagan  qobiliyatni 

rivojlantirishni  maqsad  qilib  qo`yishi  mumkin.  Bolalarda  irodaning  rivojlanishi  motivatsion  va  axloqiy 

sohaning rivojlanishi bilan bog`liq holda boradi. Faoliyatga yuqori darajadagi motivlar va qadriyatlarning 

qo`shilishi  -irodaviy  sifatlarning  rivojlanishiga  juda  katta  ta`sir  ko`rsatadi.  Iroda  asosan  o`smirlik  va 

o`spirinlik  davrida  jadal  sur`atlar  bilan  rivojlana  boshlaydi.  Irodani  tarbiyalash  va  qayta  tarbiyalashda 

badiiy  adabiyot  va  kinofil’mlarning  o`rni  katta.  Biroq  ota  -  ona  va  pedagoglarning  o`rnini  hech  narsa 

to`ldira olmaydi. Inson irodasini tarbiyalashning eng muhim sharoitlari - kun tartibiga rioya qilish, butun 

hayotiy  talablarga  to`g`ri  amal  qilishdir.  Irodali  kishi  o`z  vaqtining  xo`jayinidir.  O`z  faoliyatini  oqilona 

tashkil  etadigan  kishi  o`z  ishini  shoshilmay  bajarishi,  faoliyati  esa  uyushqoqlik  va  maqsadga 

yo`naltirilganligi bilan ajralib turishi mumkin. 

Shaxsning irodaviy sifatlari har doim boshqalar bilan faol munosabat jarayonida shakllanadi.