1-mavzu. O‘zbekistonda loyiha boshqaruvi muhiti

Loyiha Menejmentida chiziqli dasturlash modellari

CHiziqli dasturlash modellarini ishlab chiqarishni boshqarishda qo`llashning quyidagi variantlari mavjud:

• 
  ishlab chiqarishni yiriklashtirilgan xolda rejalashtirish;
  
• 
  maxsulotlar assortimentini rejalashtirish;
  
• 
  maxsulot ishlab chiqarishni marshrutlashtirish;
  
• 
  texnologik jarayonni boshqarish;
  
• 
  zaxiralarni tartibga solish;
  
• 
  ishlab chiqarishni kalendar rejalashtirish;
  
• 
  maxsulotni taksimlashni rejalashtirish;
  
• 
  yangi korxonalarning optimal joylashuvini aniklash;
  
• 
  transportni kalendar rejalashtirish;
  
• 
  ishchilarni taksimlash;
  
• 
  materiallarni topish.
  

CHiziqli dasturlash modeli turli raqobatlashuvchi extiyojlar mavjudligida kamyob resurslarni taqsimlashning optimal usulini aniklashda foydalaniladi. Tadqiqotlar natijalariga ko`ra, chiziqli dasturlash va zaxiralarni boshqarish modellari sanoatda ko`proq tarqalgan.

Quyidagi misol chiziqli dasturlash modelidan foydalanish zarur bo`lgan oddiy vaziyatni ko‘rsatadi.

Ishlab chiqarishni boshqaruvchisi eng kup foyda olish uchun xar bir turdagi buyokdan kancha banka ishlab chiqarish kerakligi tugrisida qaror kabul kilishi zarur.

Qarorga bir necha cheklashlar qo`yiladi:

1. 
   Omborda fakat 40 tonna birlamchi reagentlar mavjud—10 tonna A reagenti, 18 tonna V reagenti va 12 tonna S reagenti.
   
2. 
   Uskunalarning umumiy ishlash vaqti 30000 soat;
   
3. 
   Birinchi turdagi bir banka buyok uchun A reagentidan 1kg.,V reagentidan 0,75 kg. va S reagentidan 1,5 kg. va 7,5 min. uskunalarning ish vaqti sarflanadi. Ikkinchi turdagi bir banka buyok uchun A reagentidan 1kg.,V reagentidan 0,5 kg., S reagentidan 0,75 kg va 15 min. uskunalarning ishlash vaqti sarflanadi. 3-turdagi bir banka buyok uchun A reagentidan 1,25 kg., V reagentidan 1,25 kg., S reagentidan 1,5 kg. va 10 min. uskunalarning ish vaqti sarflanadi;
   

4. 
   Xar bir turdagi bir banka buyokni sotishdan olinayotgan sof foyda mos xolda 240 sum, 195 sum va 375 sumni tashkil etadi.
   

Masalaning kuyilishi 5.1. - rasmda ko‘rsatilgan. Chiziqli dasturlash modeli yordamida boshqaruvchi reagentlarning zaxiralari va uskunalarning ishlash vaqti fondi bilan xamda xar bir turdagi buyokning foydaga kushgan xissasini xisobga olgan xolda xar bir turdagi buyokdan kancha mikdorda ishlab chiqarish kerakligini aniklashi mumkin.

Bunday modelga ega bulmasdan xatto nisbatan oddiy vaziyatda xam optimal qaror qabul qilishi qiyin.

5.1-jadval

	1 banka bo`yoq			Resurslarning umumiy miqdori
	1 - tur	2 – tur	3 – tur
Reagentlar	A 0, 75 V 1, 5 S	1 A 0,5 V 0, 75 S	1, 25 A 1,25 V 1, 5 S	10000 A 18000 V 12000 S
Uskunalarning ish vaqti, soat	1 \ 8	1 \ 4	1 \ 6	30000
Foyda , ming so`m	240	195	375

Ushbu masalaning matemati qo`yilishi quyida keltirilgan:

_n