1. Mavzu: O‘qituvchi kasbiy faoliyatining mazmuni va xususiyatlariga qo‘yilayotgan zamonaviy talablar (2-soat). Reja

Zamonaviy ta’lim deb, mashg‘ulotlarda axborot kommunikatsion texnologiyalar vositalari va interfaol usullardan me’yorida va o‘rnida kompleks foydalanib, bolalarning tabiatidan kelib chiqqan holda shovqinli-faolliklariga asoslangan va rejalashtirilgan bilimlarni ko‘proq mustaqil egallashlariga yunaltirilgan, ulardan har birini, uning eng yaqin intellektual rivojlanish darajasidagi bilimlar bilan qurollantirib, bu bilimlarni o‘zgaruvchan sharoitlarda qo‘llay olish amaliy ko‘nikma va malakalarini shakllantirishni kafolatlaydigan ta’limga aytiladi (prof.Davronov P.Z.).

Ta’lim jarayonida urfga aylangan “jim o‘tir”, “gaplashma”, “kallang bormi” (“kalla” insonga nisbatan ishlatib bo‘lmaydigan haqorat so‘z), “noto‘g‘ri aytding”, “masalani xato yechibsan” kabi so‘z va iboralardan zamonaviy ta’limda mutlaqo foydalanib bo‘lmaydi. Biz bunday gaplarni, ta’limning bosh maqsadida belgilab qo‘yilgan “erkin fikrlavch, faol fuqarolarni tarbiyajash” goyaning poyiga bolta urishga tenglashtiramiz. “Kalla” so‘zini ishlatganimizda, hech bo‘lmaganda O‘zbekiston xalq shoiri, O‘zbekiston qaxramoni Erkin Vohidovning “O‘zbek Navoiyni o‘qimay qo‘ysa, Oltin boshning kalla bo‘lgani shudir” misralarini eslaylik.

Biz, zamonaviy ta’limga berilgan ta’rifga asosan, har bir o‘quvchining ikki intellektual rivojlanish darajasini bir-biridan farqlagan holda o‘qitish tarafdorimiz.

1-daraja. O‘quvchining haqiqiy intellektual rivojlanish darajasi. Bunda o‘quvchi o‘quv topshiriqlarni hech qanday tashqi yordamsiz mustaqil bajara oladi.

2-daraja. O‘quvchining eng yaqin intellektual rivojlanish darajasi. Bunda o‘quvchi o‘quv topshiriqlarni kamgina tashqi yordam, ya’ni kitoblar, atrofidagi insonlar yoki internet kabilardan foydalanish orqali bajaradi.

Ramziy ma’noda, o‘quvchi intellektual rivojlanish darajalarini quyidagicha izohlash mumkin.

Birinchi darajani, engil avtomashinaning loyga botib qolib, uning g‘ildiragi tinimsiz aylanayotgani, biroq masofa bosmayotganligiga qiyoslash mumkin.

Ikkinchi darajani esa, loyga botib qolgan yengil avtomashinaning orqasidan ozgina himo qilingach, uning yurib ketganiga o‘xshatish mumkin.

Hayot uchun albatta ikkinchi holat zarur. Shunday ekan, darsda ham o‘quvchining eng yaqin intellektual rivojlanish darajasini e’tiborga olgan holda o‘qitish foydali. Chunki, o‘quvchi kecha qilolmagan o‘quv ishlarini, ertasiga o‘zi mustaqil bajaradigan bo‘ladi. Bunday tashkil etilgan har bir darsda, har bir o‘quvchining intellektual rivojlanish darajasi kam-kamdan o‘sib boradi. Bunday ta’limni rivojlantiruvchi ta’lim deyiladi.

5.