1-mavzu: O‘lkashunoslikni maqsadi vazifasi, boshqa fanlar bilan aloqasi Reja


O`lkashunoslikning quyidagi tarmoqlari mavjud



Download 18,61 Kb.
bet2/5
Sana08.02.2022
Hajmi18,61 Kb.
#435497
1   2   3   4   5
Bog'liq
1-maruza

O`lkashunoslikning quyidagi tarmoqlari mavjud:tabiiy yoki geografik o`lkashunoslik, iqtisodiy o`lkashunoslik, tarixiy, etnografik o`lkashunoslik, madaniy va san’at o`lkashunosligi.
Tabiiy yoki geografik o`lkashunoslik o`lka tabiatini, ya’ni o`lkaning geologik tuzilishi, foydali qazilmalari, Relyefi, iqlimi, ichki suvlari, tuprog`i, o`simligi va hayvonot dunyosi hamda landshaftlarini o`rganadi.
S.V.Kolesnik tadbiri bilan aytganda, o`lkashunoslik kichik hududni har tomonlama o`rganuvchi predmet.
O`lkashunoslik o`zining tadqiqotlarida geologiya, ijtimoiy-iqtisodiy, tarix, etnografiya fanlarining ma’lumotlaridan foydalanadi.
Kichik hudud deyilganda ma’muriy tuman, jamoa fermer xo`jaligi, unchalik katta bo`lmagan shahar, qishloq aholi manzillari tushuniladi. O`lkashunoslik nuqtai nazaridan kichik hududlardagi hodisa va jarayonlar, aniq ma’lumotlar tizimli ravishda majmuali o`rganiladi va to`planadi.
Kichik hududlar kuzatish va tekshirish uchun, shuningdek sayr-sayohat va istalgan ma’lumotlarni to`plash uchun qulay hisoblanadi. Jamoa yoki fermer xo`jaligini, yoki kichik shahar yoki qishloq aholi punkiti bo`ladimi ularning xossa va xususiyatlari, tabiiy ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlari, aholining urf-odatlari va an’analari ko`p hollarda o`sha joyning mahalliy shart-sharoitlari bilan bog’liq bo`ladi. Yirik geografik rayonlarning xossa va xususiyatlari esa mahalliy joylarning xossa va xususiyatlarining umumiyligi bilan bog’liq.
O`lkashunoslikning boshqa bir asosiy xususiyatlaridan biri: tadqiqot (o`rganish) natijasi o`sha joyda ma’lum bir vaqtdagi holatinigina emas, balki u xossa va xususiyatlarni uzoq yillar davomidagi holatlarini aniqlash, bashorat qilish me’yorlarini ham belgilashdan iboratdir. Bu holda o`rganilayotgan joyda tabiiy yoki madaniy landshaftlar komponentlarining bir-biriga bog’liqligi, bir-biriga ta’siri ochib beriladi. Natijada o`sha joyning tabiiy, iqtisodiy, madaniy tomondan baholash va istiqbolini bashorat qilish mumkin bo`ladi. Bejiz aytilmagan ta’lim va tarbiya, vatanni sevish ostonadan, o`z o`lkasidan boshlanadi deb.
O`lkashunoslar tomonidan to`plangan ma’lumotlar nafaqat kishilarning (maktab o`quvchilarining) dunyoviy qarashlarini takomillashtirib qolmasdan, shu bilan birgalikda ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy-ma’muriy, xo`jalik ishlarini tashkil etish, rivojlantirish va samarali joylashtirishda juda katta yordam beradi (ahamiyatga ega).
Atoqli geograf V.A.Anuchinning fikricha har qanday ilmiy-amaliy vazifalarni yechimida, ma’lum hududiy birliklarda ixtisoslikni vujudga keltirishda mahalliy tabiiy va iqtisodiy sharoitlarni o`lkashunoslik nuqtai nazaridan hisobga olish muhim ahamiyatga ega.
O`lkani har tomonlama o`rganilganda quyidagilarga e’tibor berish lozim;
Tabiat va uning barcha elementlarini (geologiya, Relyef, foydali qazilma, iqlim, suv, tuproq, o`simlik, hayvonot dunyosi va boshqalar) o`zaro bog’liqligi, o`zaro aloqadorligi, o`zaro ta’sirini; tabiat rivojida, tabiiy jarayonlarning, tabiiy xodisalarning vujudga kelishida inson faoliyatining ta’sirini (karst xodisasi, surilma, daryo vodiysining o`sishi, daryo o`zanining o`zgarishi, jarlarning o`sishi, tuproq eroziyasi va boshqalar).
Shahar va qishloq etnografiyasi, toponimika, ularning shakllanish, rivojlanish tarixini;
Tabiiy muhit va xo`jalik, xo`jalik tarmoqlarining o`zaro bog’liqligini, iqtisodiy hayot jarayonlarini; aholining madaniy va ma’naviy, ma’rifiy va ijodiy faoliyatini (xalq san’ati, folklor, me’morchilik va boshqalar) o`lkashunoslik qarashlaridan kelib chiqqan holda o`rganish lozim.
O`lkashunos joyga xos bo`lgan barcha jabhalarni o`rganishga qodir emas. Shuning uchun ham maqsadga muvofiq o`ziga xos bo`lgan ma’lum hodisa va jarayonlarni o`rganiladi va olib borayotgan ishlariga qarab o`lkani o`rganuvchilar o`ziga xos yo`nalishni tanlaydilar. Jumladan ba’zi – bir o`lkashunoslar tabiatni muhofaza qilish; ba’zilari, tarixiy va madaniy yodgorliklarni asrash jamiyatlarida, boshqa birlari turistik boshqarmalarda faol ishtirok etadilar.
O`lkani o`rganish ishlari quyidagicha tashkil etiladi. O`lkani tadqiq qilishda geografik va boshqa ijtimoiy fanlar ishlab chiqqan savollar qamrab olinadi va ushbu fanlarning uslubiy yo`nalishlaridan foydalaniladi.
Tadqiqot ishlari kompleks xarakteriga ega bo`lganligi uchun shuningdek o`zining tadqiqot usullaridan ham keng foydalanadi. Shulardan biri yirik masshtabli kartalashtirish usulidir.

Download 18,61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish