1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Муҳандислик иншоотлари
– бу объект, аниқ техник вазифани бажариш учун бунёд 
этилган объект, уларга мисол сифатида бино туркумига кирмайдиган ҳар қандай 
қурилиш объектини келтириш мумкин. Уларга мисол сифатида йўллар, кўприклар, 
қувурлар, электр узатиш линиялари, минора ва ер қудуқларни келтириш мумкин. 
Тугалланмаган қурилиш объекти
– бу ҳар қандай қурилиш ишлари охирига 
етказилмаган бино ва иншоотлар бўлиб, уларнинг қурилишини якунлаш ва кейинчалик 
улардан турли мақсадларда фойдалашиш учун баҳолаш ва олди-сотди объекти 
сифатида муомалага қўйилган объектлар ҳисобланади.
Ер участкаси -
бу бино ва иншоотлар қуриш, деҳқончилик қилиш ва бошқа 
мақсадларда фойдаланиш учун сотиб олинадиган ёки давлат томонидан ажратиладиган 
ер майдони бўлагидир.
Барча турдаги кўчмас мулк объектлари 
жисмоний, 
функционал, иқтисодий ва 
экологик тавсифга эга. .
Жисмоний тавсифи
– 
бу жойлашиш ўлчамлари (манзили, 
координатлари), атроф муҳит ва теварагидаги биноларга горизонтал ва баландлиги 
бўйича боғланган кўрсаткичлари ва габарити ҳисобланади.
Одатда аҳоли турар жой пунктларида жойлашган бино ёка унинг таркибидаги алоҳида 
квартира учун почта манзили унинг жойлашган манзили тўғрисида етарли маълумот 
ҳисобланади. Магистраль иншоотларга тегишли объектлар учун уларнинг бошланғич 

---

нуқтасига нисбатан олинган координатни бериш талаб этилади. Масалан: «Ташкент-
Самарқанд» темир йўл участкасининг 157-чи километрида жойлашган ёки «Навои-
Самарканд» электр ўтказгич тармоғининг 26-таянчи устуни. Якка тартибда жойлашган 
алоҳида бинолар учун унинг жойлашган географик координатасидан фойдаланиш 
мумкин.
Объектни атрофга боғлаш
– бу бинони атрофидаги энг яқин обектларга нисбатан 
жойлашуви, шунингдек ер юзасига нисбатан жойлашувидир. Ҳар қандай ҳолатда ҳам 
кўчмас мулк объектини жойлашган ери ва уни атрофидаги объектлар билан 
боғлиқлигини географик харитасини тузган ҳолда асослаш, яъни объект қурилишининг 
бош режа ёки магистрал режасида ўз аксини топиши лозим.