1-мавзу. «Молиявий назорат» фанининг предмети, мақсад ва вазифалари

Ташқи иқтисодий фаолият деганда юридик ва жисмоний шахсларнинг хорижий давлатларнинг юридик ва жисмоний шахслари, шунингдек халқаро ташкилотлар билан ўзаро фойдали иқтисодий алоқаларни ўрнатиш ва ривожлантиришга қаратилган фаолияти тушунилади.

Ташқи иқтисодий хавфсизлик соҳасида давлат сиёсатини ишлаб чиқиш ва юритиш:

- ташқи иқтисодий фаолият соҳасидаги миллий манфаатларни белгилаш;

- ташқи иқтисодий хавфсизликка таҳдидларни аниқлаш;

- ташқи иқтисодий хавфсизликка таҳдидларнинг келтириб чиқарувчи омилларни аниқлаш;

- ташқи иқтисодий хавфсизликка таҳдид солувчи омилларни ўлчаш мезонларини ишлаб чиқиш;

- миллий манфаатларга хавф ва таҳдидларни бартараф этиш чораларини ишлаб чиқиш.

Ташқи иқтисодий фаолият соҳасидаги миллий манфаатлар:

мамлакат иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш, унинг иқтисодий суверенитети ва иқтисодий манфаатларини ҳимоя қилиш;

миллий иқтисодиёт ривожини рағбатлантириш;

мамлакат иқтисодиётининг жаҳон иқтисодий тизимига интеграциялашуви учун шарт-шароитлар яратишдан ва х.к.

Ушбу фикрлардан келиб чиққан ҳолда, ташқи иқтисодий хавфсизлик соҳасидаги миллий манфаат сифатида халқаро меҳнат тақсимотида миллий иқтисодиётнинг рақобатли афзалликларидан самарали фойдаланиш учун зарур шарт-шароитлар яратиш деган хулоса чиқариш мумкин.

Миллий манфаатларга таҳдидлар:

- ташқи савдо айланмасининг пасайиб кетиши;

- салбий сальдонинг кўпайиб кетиши;

- ялпи экспортда хом ашё улушининг кўпайиб кетиши;

- ташқи иқтисодий алоқалар миқиёсининг торайиши ҳамда хорижий бозорларга чиқишда тўсиқларнинг юзага келиши;

- асосий экспорт товарларининг жаҳон бозоридаги нархининг пасайиб кетиши;

- ички бозорларда импорт товарлари улушининг ортиб кетиши.

Таҳдидларни таҳлил этишда, уларни юзага келтиришга сабаб бўлган омилларни аниқлаб олиш муҳим аҳамият касб этади. Асосий омиллар сифатида қуйидагиларни кўрсатиш мумкин: