1-mavzu: moliyaning mohiyati va funksiyalari

1-MAVZU: MOLIYANING MOHIYATI VA FUNKSIYALARI

PhD Tursunxodjayeva Sh.Z

REJA:

1. Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati.

2. Moliyaning funksiyalari.

3. Takror ishlab chiqarish va moliya.

4. Moliyaning fan sifatida shakllanishi va taraqqiyoti.

“Moliya”
“pul mablag’lari”
QULDORLIK TIZIMI (RIMDA)

• Qulni sotish va sotib olish uchun to’lanadigan soliq;
• Nooziq-ovqat buyumlarini sotganlik uchun (asosan 1% miqdorida);
• favqulodda soliq;
• 5% miqdorida undiriladigan merosdan olinadigan soliq

FEODALIZM

• har bir hukmdor o’z soliqlari va o’lponlarini joriy etgan.
• Savdogarlar

feodalga sovg’alar va daromadlaridan to’lovlardan tashqari tranzit va boshqa bojlarni to’laganlar.

BURJUAZIYA

• feodallarga tegishli bo’lgan

imtiyozlarga barham berishga va soliqlarni mehnatkashlarning zimmasiga yuklashga intildi.

KAPITALIZM

• Iqtisodiy tanazzullar va iqtisodiyotning stagnatsiya davrlarida soliqlar, kreditlar va buyurtmalar bilan manipulyatsiya qilish asosida o’zining tartibga soluvchilik (regulyatorlik) rolini faollashtiradi.

“Moliya”
atamasi muomalaga ilk
bor fransuz olimi J.Boden tomonidan 1755-yilda nashr etilgan “Respublika
xususida olti kitob” nomli asarida ishlatilgan
Kengaytirilgan takror ishlab chiqarish uchun sharoitlarni ta’minlash hamda davlatning funksiyalari va vazifalarini bajarish maqsadida markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul mablag’lari fondlarini shakllantirish, taqsimlash va foydalanish bilan bog’liq bo’lgan iqtisodiy (moliyaviy) munosabatlar moliya
deyiladi.
Kengaytirilgan takror ishlab chiqarish — ishlab chiqarish jarayonining doimo kengaytirilgan hajmida yangidan boshlanib, takrorlanib turishi. Aholining koʻpayib borishi, individual isteʼmolning ortib borishi, ijtimoiy-iqtisodiy ehtiyojning toʻxtovsiz oʻsishi Kengaytirilgan takror ishlab chiqarishni zaruriy shart qilib qoʻyadi. Bu esa ehtiyojni qondirishning asosiy usuli boʻlgan ishlab chiqarishning kengaygan holda takrorlanishini taqozo etadi.