1-mavzu. Moliyaning mohiyati va funksiyalari reja: Moliyaning mohiyati va zarurati. Moliyaning funksiyalari


-MAVZU: MOLIYA TIZIMI VA UNING BO



Download 376,92 Kb.
bet13/94
Sana21.06.2022
Hajmi376,92 Kb.
#687178
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   94
Bog'liq
1-mavzu. Moliyaning mohiyati va funksiyalari reja Moliyaning mo

3-MAVZU: MOLIYA TIZIMI VA UNING BOGINLARI
Reja:
1. Moliya tizimi
2. Moliya tizimi boginlari.


Kalit sozlar: Korxonalar, tashkilotlar va muassasalar moliyasi; sug’urta; davlat moliyasi.
Mashgulotning maqsadi: Moliya tizimi va uning bo’g’inlarini tushuntirib berish, moliyaning tizimini yoritish va moliya tizimini ko’rib chiqish.
Oqitish vositalari: yozuv doskasi, turli plakatlar, taqdimot materiallari, tarqatma materiallar, videoproyektor. Ilmiy adabiyotlar: darslik, o’quv qo’llanma, statistik ma’lumotlar, uslubiy qo’llanma va shu kabilar
Oqitish usullari: Talabalarni ma’ruza materiallari bilan tanishtirish, suhbat, mavzuni nazariy yoritish, savollarga javob berish. O’qitishning zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash: aqliy hujum, taqdimot, dialog, Internet yordamida mavzuni qo’shimcha yoritish.


1.Moliya tizimi

Moliya tizimi - moliyaviy munosabatlarning turli sohalarini o’z ichiga olib, har qaysi sohalar pul mablag’lari fondlarini shakllantirish va ulardan foydalanish xususiyatlari bilan tavsiflanadi.


Moliya tizimi bir tomondan moliya munosabatlarining yig’indisi sifatida, ikkinchi tomondan moliya organlarining yig’indisi sifatida olib qaraladi. Moliyaning mohiyatidan kelib chiqib, moliya tizimini o’rganishda uni moliya munosabatlari yig’indisi sifatida yondashish maqsadga muvofiq.
Moliyaviy munosabatlar o’z xususiyatiga ko’ra taqsimlovchi hisoblanadilar, shu bilan birga qiymatni taqsimlash, avvalo, subyektlar bo’yicha amalga oshiriladi. Subyektlar ijtimoiy ishlab chiqarishdagi ahamiyatidan kelib chiqib, maqsadli pul fondlarini shakllantiradilar. Aynan subyektning ijtimoiy ishlab chiqarishdagi roli moliyaviy munosabatlarni turkumlashning birlamchi obyektiv belgisi hisoblanadi. Bunga asosan moliyaviy munosabatlarning yig’indisida uchta yirik sohalar ajratilishi mumkin: korxonalar, tashkilotlar va muassasalar moliyasi; sugurta; davlat moliyasi.
Har bir sanab o’tilgan soha ichida bo’g’inlar ajraladi, shu bilan birga moliyaviy munosabatlarni guruhlashtirish subyekt faoliyatining maqsadli pul fondlarini tarkibi va yo’nalishiga hal qiluvchi ta’sir ko’rsatuvchi xarakteridan kelib chiqib amalga oshiriladi. Mazkur belgi korxonalar, tashkilotlar va muassasalar moliyasi sohasida tijorat asosida faoliyat ko’rsatuvchi korxonalar moliyasi, notijorat faoliyat bilan shug’ullanuvchi tashkilotlar va muassasalar moliyasi, jamoat birlashmalari moliyasi kabi bo’g’inlarni hosil qilish imkoniyatini beradi. Sug’urta sohasida, subyekt faoliyatining xarakteri sug’urta obyektining xususiyatini belgilab beruvchi, bo’g’inlar sifatida ijtimoiy sug’urta, shaxsiy sug’urta, mulkiy sug’urta, javobgarlik sug’urtasi, tadbirkorlik tavakkalchiliklari sug’urtasi hisoblandi. Davlat moliyasi sohasida – davlat byudjeti, byudjetdan tashqari fondlar, davlat krediti hisoblanadi.
Moliya munosabatlarining soha va bo’g’inlari o’zaro uzviy bog’langan bo’lib, ularning yig’indisi moliya tizimini tashkil qiladi. Moliya tizimi moliya organlari va muassasalari yig’indisi sifatida ham ishlatiladi.
Moliya tizimining barcha bo’g’inlari o’z navbatida ichki moliyaviy munosabatlar tarkibidan kelib chiqib quyi bo’g’inlarga bo’linadi. Demak, tijorat asosida faoliyat ko’rsatuvchi korxonalar moliyasi tarkibida, tarmoq yo’nalishidan kelib chiqib, sanoat korxonalari moliyasi, qishloq xo’jaligi korxonalari moliyasi, savdo korxonalari moliyasi, transport korxonalari moliyasi va boshqa mulkchilik shaklidan kelib chiqib, davlat korxonalari moliyasi, shirkat korxonalari moliyasi, aksionerlik jamiyatlari moliyasi, xususiy korxonalar va boshqalar moliyalariga bo’linishi mumkin. Tijorat asosida faoliyat yurituvchi korxonalarning tarmoq va iqtisodiy xususiyatlari ularning moliyaviy munosabatlarini tashkil qilishga, maqsadli pul fondlarini tarkibiga, ularni shakllantirish va ishlatish tartiblariga o’zining sezilarni ta’sirini ko’rsatadi.
Sug’urta munosabatlari sohasida sug’urta tarmoqlarini tashkil qiluvchi bo’g’inlar sug’urta turlari bo’yicha bo’linadi.
Davlat moliyasi tarkibida ichki bo’g’in moliyaviy munosabatlarini guruhlanishi davlat boshqaruvi darajasidan kelib chiqib amalga oshiriladi (respublika, mahalliy).
Moliya tizimini alohida bo’g’inlarga ajratish har bir bo’g’inning vazifalaridagi farqlanishga hamda markazlashgan va markazlashmagan pul fondlarini shakllantirish va ishlatish usullaridagi farqlanishga asoslanadi. Umumdavlat markazlashgan pul fondlari moddiy ishlab chiqarish sohalarida yaratilgan milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlash yo’li bilan tuziladi.
Iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishdagi davlatning bajaradigan muhim roli uning ixtiyorida moliyaviy resurslarning katta qismini markazlashtirish zaruriyatiga olib keladi. Ularni ishlatish shakllari davlat byudjeti va byudjetdan tashqari fondlar orqali namoyon bo’ladi. Bular hisobidan davlatning iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy vazifalarini hal etish ehtiyoji ta’minlanadi. Pul fondlarini tashkil qilish va ishlatish shakllari hamda usullari moliya tizimining kredit va sug’urta bo’g’inlari orqali qo’llaniladi. Markazlashmagan pul fondlari korxonalarni o’zlarining pul daromadlari va jamg’armalari hisobidan tashkil topadi.






Download 376,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish