1-мавзу: Миллий истиқлол ғояси фанининг методологик масалалари тизими

Glossariy

Monizm -Yunoncha “monos” sozidan olingan bo`lib, bir yagona ma`nosini anglatadi.
Bunga ko`ra, olamning asosi yagonadir.
Dualizm –olamning asosi ham ruhiy, ham moddiy qismlardan iborat ekanligi haqidagi ta`limot.
PlYuralizm- olamning asosida ko`p narsalar yotishi haqidagi ta`limot. Bundan tashqari, PlYuralizm siyosiy atama sifatida ko`p fikrliylik, ya`ni har bir mommoni hal etishda ko`p qarashlar va fikrlar bo`lishini talab qiladi.
Idializm- borliq va odamning yaratilishi, yashashi va rivojlanishida ilohiy va ruhiy tamoillar ustuvor ekanligi haqidagi ta`limot.
Materializm- borliq va odamning paydo bo`lishi, yashashi va rivojlanishida modda yoki materiya hamda uning hossalari ustuvor ekanligi haqidagi ta`limot.
Teizm- xudo va ilohiylikni mutloqlashtirish.
Ateizm- xudosizlik, ya`ni daxriyliknini mutloqlashtirish.

Bulardan tashqari, insoniyat tarihida mafkuralarning quyidagi shakillari ham mavjud bo`lgan:

Konservatizm- Bu atama lotincha so`zdan olingan bo`lib, “himoya” ma`nosini anglatadi.
Uning asosida eski axloq, tartib – qoidalarni asrash va davom ettirish yotadi.
Liberalizm- lotincha so`z bo`lib, shaxs erkinligi va manfati ma`nolarini anglatadi.
Anorxizm- atamasi lotin tilidan olingan bo`lib, siyosiy hokimiyat va revolutsion kurashni inkor etadi.
Ushbu mayda burjuaziya oqimi bolshiviklarning Petrograddagi 1917 yil 25 oktyabrdagi sozialistik inqilabi arafasida vujudga keldi. Uning yirik vakili ataman Maxno va minglab tarafdorlari.
Sozial refarmizm-Jamiyatni qayta qurish haqidagi ta`limot.
Kommunizm- atamasi lotin tilidan olingan bo`lib, umumiy ma’nosini anglatadi.
Bu ta`limotni asoslari XIX asrining 40 yilarida Karil Marks (1818-1883) va Fridrich Ebgelslar (1820-1895) tomonidan yaratilgan.
XIX asirning ikkinchi yarimida shu buzg`unchi ta`limot asosida g`rbiy Evropaning bir qator mamlakatlarida 10 dan ortiq inqiloblar bo`ldi.
XX asirning boshida Rassiyada Bolshiviklar harakatiga V.I.Ulyanov (Lelin),G.V.Plexanov, M.M.Trotskiy va boshqalar rahbarlik qildilar.