1-мавзу: «Мещнат социологияси» фанининг ма=сади, вазифалари ва ижтимоий–и=тисодий фанлар билан узвий бо\ли=лиги

 
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati: 
 
1.Abdurahmonov Q., Bozorov N., Volgin N. va boshqalar. «Mehnat iqtisodiyoti va 
sotsiologiyasi». Toshkent: «O`qituvchi»-2001 yil, 433-443 betlar.  

---

 
202 
2.Abdurahmonov 
Q.H., 
Holmo`minov  SH.R.  «Mehnat  iqtisodiyoti  va 
sotsiologiyasi». Toshkent-2004 yil, 183-194 betlar.  
3.Aliqoriev N.S. va boshqalar. «Umumiy sotsiologiya». Toshkent-1999 yil, 146-170 
betlar. 
4.Bekmurodov M. «Sotsiologiya asoslari». Toshkent: «Fan»-1994 yil, 27-110 betlar.  
5.Giddens entoni. «Sotsiologiya». Toshkent: «SHarq»-2002 yil, 758-787 betlar.  
6.Elsukov  A.,  Babasov  E.M.,  Danilov  A.N.  va  boshqalar.  «Sotsiologiya».  Minsk: 
«Tetra Sistems»-1998 yil, 440-534 betlar.  
7.Lavrinenko V.N., Nartov N.A., Shabonova O.A., Lukashova G.S. «Sotsiologiya». 
Moskva: «YUNITI-1998 yil, 308-339 betlar.  
8.Markovich  Danilo.  «Sotsiologiya  truda».  Moskva:  «Progress»-1988  yil,  90-112 
betlar.  
9.Toshenko J. «Sotsiologiya». Moskva: «Prometey-Yurayt»-1999 yil, 69-83 betlar.  
 
 
21-mavzuni mustahkamlash uchun test topshiriqlari. 
 
1.Sotsiologik tadqiqot dasturi o`z ichiga qanday bo`limlarni oladi?  
a)metodologik-nazariy 
b)metodik-amaliy 
v)tashkiliy  
g)a va b javoblari to`g`ri 
d)a, b va v javoblari to`g`ri. 
2.Sotsiologik tadqiqotlarning qanday usullari keng qo`llaniladi?  
a)anketa va interv’yu 
b)kuzatish va test 
v)hujjatlarni tahlil qilish 
g)sotsiometrik so`rov va eksperiment  
d)barcha javoblar to`g`ri. 
3.Frantsuz tilidan olingan anketa so`zi qanday ma`noni bildiradi?  
a)tadqiq etish, o`rganish, so`rash 
b)javob qaytarish 
v)ob`ektni nazorat qilish 
g)tahlil qilish 
d)rag`batlantirish. 
4. ..  .. .. deganda muayyan mavzu tevaragidagi savollar to`plami tushunilib, bu savollarga 
tadqiq etiluvchi kishilar guruhi javob berishi nazarda tutiladi. 
a)iteov’yu 
b)sotsiometriya 
v)anketa 
g)kuzatish 
d)eksperiment. 
5.Hozirgi  sharoitda  konkret  sotsiologik  tadqiqotlar  anketa 
usulining 
qanday 
ko`rinishlaridan foydalanib kelmoqda?  
a)tarqatish yo`li bilan o`tkaziladigan anketa 
b)pochta orqali o`tkaziladigan anketa  
v)matbuot orqali o`tkaziladigan anketa 
g)a va b javoblari to`g`ri 

---

 
203 
d)a, b va v javoblari to`g`ri. 
6.Matbuot  orqali  tarqatiladigan  anketalarning  atash  necha  foizi  respondentlar  tomonidan 
qaytariladi?  
a)5% i 
b)10% i 
v)15% i  
g)20% i 
d)25% i. 
7.Anketa  savollari qanday variantlardan iborat bo`ladi?  
a)ochiq savollar 
b)yopiq savollar 
v)yarim ochiq savollar 
g)a va b javoblari to`g`ri  
d)a, b va v javoblari to`g`ri. 
8.  ..  ..  ..  muayyan  reja  asosida  o`tkaziluvchi  suhbat  bo`lib,  respodent  bilan  sotsiolog 
o`rtasidagi bevosita aloqadir.  
a)anketa 
b)interv’yu 
v)test 
g)hujjatlarni tahlil qilish 
d)sotsiometriya. 
9.O`tkazish tajribasiga ko`ra, interv’yuning qanday ko`rinishlari ajratiladi?  
a)erkin interv’yu 
b)formal yoki standart interv’yu 
v)yarim standart interv’yu 
g)a va b javoblari to`g`ri 
d)a,b va v javoblari to`g`ri. 
10.Formal yoki standart iterv’yu janr  xususiyatidan kelib chiqqan  holda, qanday turlarga 
bo`linadi?  
a)ob`ektiv va sub`ektiv 
b)rasmiy va norasmiy  
v)qisqa muddatli va uzoq muddatli  
g)huquqiy va nohuquqiy  
d)oshkora va xufyona. 
11.Yarim standart interv’yu qanday ko`rinishlarga ajratiladi?  
a)panel’ xildagi interv’yu 
b)klinik interv’yu 
v)mo`ljalli interv’yu 
g)a va b javoblari to`g`ri 
d)a,b va v javoblari to`g`ri. 
12.Kuzatish  usulining  sotsiologiyada  keng  qo`llanilib  kelayotgan  muhim  ko`rinishlarini 
nomlang?  
a)bevosita va bilvosita kuzatish 
b)o`z-o`zini kuzatish 
v)ochiq-oydin va yashirin kuzatish  
g)uzluksiz va ahyon-ahyonda kuzatish 
d)barcha javoblar to`g`ri.  

---

 
204 
13.  ..  ..  ..–  moddiy  material  hisoblanib,  voqea  va  faktlar  xususidagi  ma`lumotlarni 
ifodalaydi.  
a)jarayon 
b)hujjat 
v)hodisa 
g)holat 
d)mablag`. 
14.Sotsiolog  u  yoki  bu  hujjatni  o`rganar  ekan,  uning  qaysi  tomonlariga  e`tibor  berishi 
lozim? 
a)hujjatning ko`rinishi, shakli va hajmiga 
b)hujjatning baholavchi mazmuniga  
v)hujjatning haqqoniyligi darajasiga  
g)hujjat mualliflariga 
d)barcha javoblar to`g`ri.  
15.Hujjatlarni  o`rganish  va  tahlil  etish  usulini  qaysilarga  bo`lib  o`rganish  maqsadga 
muvofiqdir?  
a)an`anaviy, klassik va mazmuniy tahlil 
b)sifat miqdoriy yoki kontent tahlil  
v)guruhiy norasmiy tahlil 
g)a va b javoblari to`g`ri 
d)a, b va v javoblari to`g`ri. 
16.Sotsiometriya atamasi qaysi olim tomonidan fanga kiritilgan?  
a)Moreno J. 
b)Merton R. 
v)Kont O. 
g)Teylor F. 
d)Fayol’ A. 
17.  ..  ..  ..  ..  ilmiy  tadqiqot  usuli  bo`lib,  u  kishilar  xulqi,  xatti-harakatlarini,  o`zaro 
munosabatlarining tuzilishi va mazmunini so`rash yoki qayd qilish orqali o`rganadi?  
a)hujjatlarni tahlil qilish 
b)sotsiometriya 
v)eksperiment 
g)kuzatish 
d)test. 
18.Sotsiometrik tadqiqotlar o`tkazish jarayoni qanday ish bosqichlarini o`z ichiga oladi?  
a)tayyorgarlik bosqichi 
b)bevosita tadqiqotga kirishish bosqichi  
v)sotsiometrik tadqiqot natijalarini tahlil qilish 
g)sotsiometrik tadqiqotlarning yakuniy bosqichlari 
d)barcha javoblar to`g`ri. 
19.Test so`zi qaysi tildan olingan bo`lib, tajriba, sinov, o`rganish ma`nolarini anglatadi?  
a)ingliz 
b)lotin 
v)yunon 
g)rus 
d)o`zbek. 

---

 
205 
20.  ..  ..  ..  ning  bosh  vazifalaridan  biri  tafakkur,  xotira,  diqqat-e`tibor,  bilish  va  qiziqish 
jarayonlaridagi va umuman, aqliy-intellektual faoliyatning turli jihatlaridagi o`zgarishlarni 
o`rganishdan iborat. 
a)anketa 
b)test 
v)sotsiometriya 
g)kontent-analiz 
d)kuzatish. 
21.Eksperiment so`zi lotin tilidan olingan bo`lib, qanday ma`nolarni anglatadi?  
a)tadqiq etish 
b)respondent 
v)tajriba o`tkazish, namuna olish 
g)tahlil qilish 
d)so`rash. 
22.  «Tajriba  bo`lmasa  kishida  halimlik  va  aqllilik  umuman  bo`lmaydi»,  degan  fikr 
kimning qalamiga mansub?  
a)Z.M.Bobur 
b)A.Navoiy 
v)Abu Rayhon Beruniy 
g)Imom Ismoil al-Buxoriy 
d)Zamaxshariy.  
23.Kim  dunyoda  birinchi  bo`lib,  eksperiment  usulida  sayyoramiz  hajmi  va  vaznini  o`ta 
aniqlik bilan belgilab berdi?  
a)Abu Ali ib Sino 
b)Abu Rayhon Beruniy 
v)Mirzo Ulug`bek Ko`ragoniy  
g)Ali Qushchi 
d)Ahmad Yassaviy. 
24.Eksperimentning tizim yasovchi elementlari nimalardan iborat?  
a)eksperimentator 
b)eksperimental omillar 
v)eksperimetal vaziyat 
g)eksperimetal ob`ektlar 
d)barcha javoblar to`g`ri. 
25. .. .. .. tadqiqot o`tkazuvchi kishilar faoliyatlaridir. 
a)eksperimentator 
b)eksperimental omillar 
v)eksperimental vaziyat 
g)eksperimetal ob`ektlar 
d)eksperiment. 
 
22-mavzu: Mehnat munosabatlarini tartibga solishda 
Xalqaro Mehnat Tashkilotining o`rni va ahamiyati. 
 
Reja: 
 
1.Xalqaro Mehnat Tashkilotining tashkil etilishi va rivojlanishi. 
2.Xalqaro Mehnat Konferetsiyasi va Xalqaro Mehnat Byurosi faollligini tashkil etish. 

---

 
206 
Tayanch iboralar: 
 
xalqaro Mehnat Tashkiloti; muzokaralar; ijtimoiy-mehnat munosabatlari; Xalqaro Mehnat 
Konferentsiyasi;  ma`muriy  kengash;  tarmoq  qo`mitalari;  sulh,  mehnat  sharoitlari;  aholini 
ijtimoiy  muhofaza  qilish;  delegat;  farmoyish  beruvchi  qo`mita;  vakolatlarni  tekshirish 
qo`mitasi;  moliyaviy  qo`mita;  konventsiyalar  va  tavsiyalarni  tatbiq  etish  qo`mitasi; 
koventsiya;  Xalqaro  Mehnat  Byurosi  (XMB);  ijtimoiy  hamkorlik  loyihalari;  ijtimoiy-
axborot markazi.  
 
Xalqaro Mehnat Tashkilotining tashkil eitilishi va rivojlanishi. 
Ijtimoiy  sulhni  barpo  etish  va  saqlash,  inson  huquqlarii  himoya  qilish,  uch 
tomonlama  muzokaralar  o`tkazish,  ijtimoiy  mehnat  munosabatlarini  tartibga  solish