1-мавзу. “Менежмент” фанининг предмети, вазифаси ва ўрганиш усуллари Режа

Менежмент илмининг учинчи хусусияти - моделларни ишлатишдир. Моделлаштириш кўп ҳолларда менежмент муаммоларининг мураккаблиги ва илмий тажрибаларни реал ҳаётда ўтказиш қийинчилиги туфайли зарурдир.
Моделлаштириш - бизнинг муҳокамада кўп эътибор берилган консепсиядир. Илмий менежмент мактабининг энг кўзга кўринадиган ва эҳтимол энг йирик ҳиссаси оддий сабаб - оқибатли баҳолаш учун жуда мураккаб вазиятларда объектив қарор қабул қилишга имконият берадиган муқобил моделларни ишлаб чиқишдадир. Бундай моделларнинг кўпи шунчалик мураккаб-ки, ҳамма раҳбарлар ҳам уларни мустақил равишда ишлатишга қодир эмаслар. Бироқ, моделлар ҳақида ишонарли тасаввурнинг йўқлиги раҳбарнинг синаш ва ҳатолар усулини қўллашига ҳамда текширилган усуллар қўллашнинг ўрнига ўйланмаган қарорлар қабул қилишига олиб келади.

1. Кузатув – маълумотни йиғиш

Релевант омиллар ҳақида







Гипотеза
нотўғри
бўлса

2. Гипотезани ифода етиш – кузатув маълумотлари бўйича таркибий қисмлари



3. Гипотезани текшириш – гипотезанинг тўғрилигини аниқлаш



Гипотеза
тўғри бўлса



4. Қарорнинг ёки моделнинг бажарилиши


2-расм. Қарорларни тўғри қабул қилиш кетма-кетилиги


Моделлаштириш. Модел ўзи нима? Менежмент илми ишлатадиган айрим моделларни компютерсиз амалга ошириш мураккаб бўлса-да, моделлаштириш консепсияси оддий. Шенноннинг таърифига биноан: «Модел - бу объектнинг, тизимнинг ёки ғоянинг бутунликнинг ўзидан фарқли маълум бир шаклда тақдим этилиши». Масалан, ташкилот схемасининг ўзи унинг тузилишини ифода этадиган моделдир. Ушбу китобда тавсифланган ҳамма менежмент назариялари ташкилот ёки унинг қандайдир кичик тизими ишлаш моделининг моҳиятидир. Сиз кўп ўтмай моделларнинг бошқа - сизга таниш бўлган мисоллари борлигига ишонч ҳосил қиласиз.
Қўлланилаётган моделни реал ҳаётий вазиятни соддалаштиришнинг асосий хусусияти деб ҳисобласа бўлади. Модел шаклида мураккаблик камроқ бўлгани ва ишга тегишли бўлмаган, реал ҳаётда муаммодан чалғитадиган маълумотларнинг йўқ бўлиб кетиши сабабли у раҳбарда Лининг олдида пайдо бўлаётган муаммоларни тушуниш ва ҳал этиш қобилиятини оширади. Модел, шунингдек, раҳбарга ўз тажрибасини ва мулоҳаза қилиш қобилиятини экспертлар тажрибаси ва мулоҳаза қилиш қобилияти билан мужассамлаштиришга ёрдам беради.