1-мавзу: Маркетинг тушунчаси ва маркетинг жараёни Режа

1.2. Бозор ва бозор турларини ўрганиш
4 хил тартибли бозор тури ажратилади:
1) Эркин рақобатлашган бозор. Бозорга кириш ва чиқишда чекловлар бўлмайди, бозор 
қатнашчиларининг барчаси бир бирининг маҳсулоти ҳақида тўлиқ маълумотга эга бўлади. 
Масалан, нон ишлаб чиқарувчилар бозори.
2) Соф монополия бозори. Маълум бир товарнинг сотувчиси фақат битта корхона бўлади. Ушбу 
устунлик давлат томонидан чиқарилган нормалар ёки маълум бир патентлар орқали 
мустаҳкамланиши мумкин. Масалан, автомобил бозори, энергетика бозорлари.
3) Олигополистик бозор. Бозорда бир нечта йирик корхоналар томонидан бозорнинг бўлиб 
олиниши ва узоқ вақт давомида бу ҳолат ўзгармаслиги ҳисобланади. Масалан, мобил операторлар 
бозори
4) Монополистик рақобат бозори. Бу турдаги бозорда сотувчилар сони кўп бўлсада, улар 
томонидан таклиф қилинган товарларнинг ҳар бири бошқа товарлардан ўзига хос фарқ қилади. 
Масалан, дори дармон воситалари бозори мисол бўлиши мумкин.

---

1.3. Маркетинг жараёни
Маркетингнинг 
асосий 
субъектлари
- 
ишлаб 
чиқарувчилар, 
маркетинг 
бўйича 
мутахассислар, 
воситачилар ва хилма-хил маҳсулот ва хизматларнинг 
истеъмолчилари ҳисобланади.
Маркетинг объектлари
га моддий товар, хизматлар, 
ғоялар, ташкилотлар, ҳудудлар ва шахслар киради. 
Маркетинг объектларини, одатда, «товарлар» тушунчасига 
бирлаштирадилар.

---

1.3. Маркетинг жараёни
Маркетингни қўллайдиган фирманинг асосий умумлашган мақсади ва вазифасини Филипп Котлер қуйидагича таърифлайди:
«Компания иши - мижоз кутадиган натижалар»
Фирманинг сифатий мақсадлари, одатда, фирманинг обрў-эътиборини оширишга йўналтирилган, унинг ижтимоий 
муҳимлигини кучайтиради. Улар қуйидагилардан иборатдир:
1. Машҳурликни ошириш.
2. Юқори имижга эришиш.
3. Бандликка, меҳнат бозорига ижобий таъсир кўрсатиш.
4. Таълим, спорт, маданий ва бошқа тадбирларни қуллаб-қувватлаш.
Миқдорий мақсадларга қуйидагиларни киритиш мумкин:
5. Фойданинг ҳажми.
6. Сотилишлар ҳажми.
7. Бозор улушининг ошиши.
8. Барқарорликни таъминлаш.
9. Харажатларни камайтириш.
10. Меҳнат унумдорлиги.

---