1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Вертикал ёки классик кесмада иқтисодиёт тўлиқ бандлик шароитидаги ҳолати таҳлил қилинади.
• Иқтисодий салоҳиятдан тўлиқ фойдаланилганлик учун бу кесмасида баҳоларнинг ҳар қандай ошиши ишлаб чиқариш ҳажмининг ошишига олиб келмайди. Тўлиқ бандлик шароитида айрим фирмалар бошқа фирмаларга нисбатан ресурсларга юқорироқ баҳоларни таклиф этиш орқали ишлаб чиқариш ҳажмини оширишга ҳаракат қилади. Аммо, бундай ҳолатда айрим фирмаларнинг ресурслар ва ишлаб чиқариш ҳажмини ошириши, бошқалари учун йўқотишга олиб келади. Натижада бу маҳсулотлар баҳоси ошиши мумкин, лекин ишлаб чиқаришнинг реал ҳажми ўзгармай қолади.

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Классик назарияда ялпи таклифни таҳлил қилиш қуйидаги шартларга таянади:
• ишлаб чиқариш ҳажми фақатгина ишлаб чиқариш омилари ҳажмига ва технологияларга боғлиқ ва баҳолар даоажасига боғлиқ эмас;
• ишлаб чиқариш омиллари ва технологияларда ўзгариш секинлик билан рўй беради;
• иқтисодиёт тўлиқ бандлик кузатилади;
• баҳолар ва номинал иш ҳақи ўзгарувчан, уларнинг ўзгариши бозорларда мувозанатни таъминлаб туради.

3. Ялпи таклиф графиги ва омиллари.

• Оралиқ кесма – ишлаб чиқариш реал ҳажмининг ўсиши нархлар даражасининг ўсишига мос равишда боради. Чунки, иқтисодиётнинг пасайиш ҳолатидан тўлиқ бандликка ўтиши нотекс ва турли вазиятларда рўй беради.
• Масалан, айрим тармоқларда ресурсларнинг етишмаслигига дуч келинса, бошқа тармоқларда ҳозирча ортиқча ресурслар мавжуд бўлади. Шунингдек, улар ишлаб чиқаришни кенгайтириш учун янги асосий воситалар сотиб олиш ва малакасиз мутахассислардан фойдаланишига тўғри келади. Бу эса маҳсулотлар бирлигига кетадиган харажатларнинг ошишига ва натижада баҳолар даражасининг ўсишига олиб келади.

4. AD-AS моделида макроиқтисодий мувозанат.

• AD ва AS эгри чизиқларининг куесишиш нуқтаси ишлаб чиқаришнинг мувозанатли ҳажми ва баҳоларнинг мувозанатли даражасини белгилайди.
• Баҳоларнинг мувозанатли даражаси деганда баҳоларнинг шундай даражаси тушуниладики, унда жами талаб ва таклиф бир-бирига мос келиши ёки тенг бўлиши керак.
• Баҳоларнинг мувозанатли даражаси ва ялпи ишлаб чиқариш ҳажмининг мувозанатли ҳажмлари мос равишда Pе ва Yе лар билан белгиланади.