1 mavzu. Korxona tadbirkorlik faoliyati subyekti sifatida

Asosiy texnologik uskunalarning xizmat ko’rsatish muddati. Asosiy ishlab chiqarish asbob-uskunalari va texnologiyasi ko’plab asosiy moliyaviy parametrlarini belgilaydi. Eng ko’p ishlab chiqarish hajmi, yillik amortizasiya (bino, inshoot, mashina va h. k. qiymatining eskirish natijasida kamayib borishi va uni qoplash uchun belgilangan chegirma), bir mahsulot birligiga sarflanuvchi materiallar va mehnat normasi, mol-mulk solig’i shular jumlasidandir. Shu sababli uskunalarni almashtirish ehtiyoji tug’ilgan vaqtda, yangi uskunalar, texnologiya va mahsulotlar parametrini hisobga olgan holda moliyaviy modellashtirish usulini ham birmuncha o’zgartirish talab etiladi. Ayniqsa, faoliyati ildamlik bilan rivojlanib borayotgan hamda yuqori texnologiyalarga ega sohalarda bu jihat juda muhim sanaladi.

• Asosiy texnologik uskunalarning xizmat ko’rsatish muddati. Asosiy ishlab chiqarish asbob-uskunalari va texnologiyasi ko’plab asosiy moliyaviy parametrlarini belgilaydi. Eng ko’p ishlab chiqarish hajmi, yillik amortizasiya (bino, inshoot, mashina va h. k. qiymatining eskirish natijasida kamayib borishi va uni qoplash uchun belgilangan chegirma), bir mahsulot birligiga sarflanuvchi materiallar va mehnat normasi, mol-mulk solig’i shular jumlasidandir. Shu sababli uskunalarni almashtirish ehtiyoji tug’ilgan vaqtda, yangi uskunalar, texnologiya va mahsulotlar parametrini hisobga olgan holda moliyaviy modellashtirish usulini ham birmuncha o’zgartirish talab etiladi. Ayniqsa, faoliyati ildamlik bilan rivojlanib borayotgan hamda yuqori texnologiyalarga ega sohalarda bu jihat juda muhim sanaladi.
• Tovarning hayot sikli. Raqobat kuchli iqtisodiyotlarda talab va marketing biznes-rejalashtirishga o’z shartlarini qo’yadi. Marketingga sarflanadigan xarajatlar jami xarajatlarning deyarli yarmini tashkil etishi mumkin. Shuning uchun kompaniya rahbarlari mahsulot boshlang’ich ishlab chiqarilish ko’rinishida doimiy ravishda davom etishiga umid qila olmaydilar. Ertami kechmi hatto eng muvafaqqiyatli mahsulotni ham yangisiga almashtirish zarurati kelib chiqadi. Shuning uchun ishlab chiqariladigan mahsulot sikli tugashi – biznes rivojlanishida muhim davr bo’lib, «rejalashtirish gorizonti» nomiga munosib da’vogar sanaladi.