1-mavzu: Kompyuter texnikasi vositalari va kompyuter turlari. Maqsad

1. Sistemalar bloki. (Protsessor).

Sistemalar bloki (Protsessor) – kompyuterning asosiy qismi bo’lib, o’z ichiga quyidagilarni elementlarni jamlaydi.

Ona plata, Mikroprotsessor, Qattiq disk (vinchester), Operativ xotira (OZU), Dikovod, CD-ROM (CD-RVV), Tasqi qurilmalar kontrolleri, shinalar, elektr ta’minoti bloki va boshqalar.

Bosh plata - asosiy elektron sxema bo’lib, o’nga tashqi qurilmalar kontrollerlari shina orqali ulanadi, o’nga mikroprosessor, BIOS, operativ xotira, sistemali plataning mikrosxemalar to’plami, ikkinchi pog’ona kesh-hotira (kesh L2), shina raz’yomlari, sistemali soat hamda CMOS uchun lektr manbai (batareya), kiritish-chiqarish mikrosxemasi kabi elementlar tikiladi va tashqi qurilmalar kontrollerlari o’rnatiladi.

Mikroprosessor arifmetik-logik qurilma bo’lib, kompyuterning “yuragi” hisoblanadi.

Mikroprosessor sekundiga millionlab har xil amallarni bajaradi. IBM PC kompyuterlarida INTEL, AMD, CYRIX, IBM va boshqa firmalarning mikroprosessorlari ishlatiladi.

Mikroprosessorlar ish bajarish quvvatiga qarab quyidagicha o’sib borish tartibida nomlanadi: Intel-8088, 80286, 80386, 80486, Pentium, Pentium Pro, Pentium-II, Pentium III, Pentium IV. Qattiq disk (Vinchester) tashqi xotira hisoblanib, kompyuterda asosiy axborot saqlovchi qurilmadir. Unda barcha programma va ma’lumotlar saqlanadi. Qattiq disklarda tashuvchilar aylanadigan ferromagnetik qatlam bilan qoplangan alyuminiyli va karamikali disklardan iborat bo’lgani uchun ko’pincha qattik disk deb ataladi. Qattiq disk o’lchamlari turlicha bo’lishi mumkin. Zamonaviy kompyuterlarda 20 Gb dan 160 Gb gacha bo’lgan qattiq disklar qo’llanilmoqda.

Operativ xotira - bu protsessorning ishchi sohasidir. Unda ish vaqtidagi barcha programma va ma’lumotlar saqlanadi. Operativ xotira ko’pincha vaqtinchalik xotira deb ham ataladi, chunki undagi programma va ma’lumotlar faqat kompyuter yoqiqligida yoki kompyuter qayta yuklangunicha saqlanadi. Kompyuter o’chirilishidan yoki qayta yuklanishidan oldin barcha ma’lumotlar saqlab qo’yilishi lozim. Operativ xotiraning 1, 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256, 512 Mb li turlari mavjud.