|
Tarmoqning texnik qurilmalariga quyidagilarni kiritish mumkin.
Server – tarmoq ishini ta’minlovchi maxsus kompyuter.
Modem – axborotni kompyuterdan uzatish kabeliga o‘tkazuvchi maxsus elektron qurilma.
Repiterlar (повтарители — qaytaruvchilar), - ularga kelgan (portlariga kelgan) signallarni qaytadan tiklaydi, amplitudasini va shaklini avvalgi holiga keltirib tiklaydi, bu esa, tarmoqning uzunligini oshirish imkonini beradi.
Ko‘priklar (Bridge — мосты), yo‘naltirgichlar (router — маршрутизаторы) va shluzlar (gateway) turli xildagi tarmoqlardan bir butun tarmoq hosil qilish uchun ishlatiladi, ya’ni turli quyi bosqich almashish protokollari, xususan, turli formatdagi paketlar, turli kodlash usullari hamda turli tezlikdagi uzatishlar va hokazo.
Shluzlar — bu qurilmalar protokollari katta farq qiluvchi, butunlay bir-biridan farq qiluvchi tarmoqlarni birlashtirishga ishlatiladi, masalan, mahalliy, tarmoqlarni katta kompyuterlar bilan yoki global tarmoq bilan ulashda qo‘llaniladi. Bu qurilmalar kam qo‘llaniladigan va qimmat tarmoq qurilmalariga kiradi.
Internet – bu minglab lokal va mintaqaviy kompyuter tarmoqlarini bir butun qilib birlashtiruvchi butun dunyo kompyuter tarmog‘i.
Internetning paydo bo‘lish tarixiga qisqacha to‘xtalib o‘taylik. 1969-yilda AQSH mudofaa vazirligining istiqbolli tadqiqotlar agentligi (Advanced Research Projecy Agency, ARPA) ga mamlakatdagi barcha harbiy (ilmiy tadqiqot va o‘quv) muassasalardagi kompyuterlarni birlashtiruvchi yagona tarmoq yaratish topshirilgan edi. Bu tarmoq (ARPA Net) harbiy mutaxassislarga axborot almashishga yordam ko‘rsatishga mo‘ljallangan edi.
Uni yaratishda foydalanuvchilarning tizimga kirish imkoniyati, boshqa kompyuterlardagi dasturlarni ishlatish (ulardan foydalanish), fayl va xabarlarni elektron aloqa orqali uzatish va boshqalar nazarda tutilgan. Eng asosiysi, tizimni ishlab chiqaruvchilar odiga ishonchli, ayrim kompyuter yoki aloqa kanallari ishdan chiqqanda ham o‘z ish qobiliyatini saqlab qoluvchi, «o‘ta chidamli » tarmoqni yaratish masalasi qo‘yilgan edi.
ARPA Net tarmog‘ining rivojlanishi bilan turli tarmoqlarni o‘zaro bog‘lash, ya’ni yagona tarmoq yaratish muammosi yuzaga keladi. Bunday standart 1974-yilda yaratildi. 1983-yilda esa AQSH Mudofaa vazirligining ARPA Net shahobchalaridagi barcha mashinalarida ishlab chiqilgan standartlardan foydalanish haqida buyruq chiqarildi. Bu standartlarni ishlatish uchun esa o‘sha paytlarda keng tarqalgan operatsion tizim UNIX operatsion tizimi ishlatildi.
1986-yilga kelib AQSH Milliy fanlar fondi (National Science Foundation – NSF) tomonidan o‘zining oltita superkompyuterli markazini birlashtirish uchun tayanch tarmoq yaratildi. Bu tarmoq juda quvvatli va yuqori sifatli qurilmalar va AQSH Mudofaa vazirligi tomonidan belgilangan standartlarga asoslangan edi. 1992-yil NSF kompaniyasi ana shu tanyanch tarmoqni boshqarishga kelishib olindi. Ana shu vaqtdan boshlab internet nafaqat davlat (o‘quv va ilmiy) muassasalarida, shuningdek, tijorat maqsadlarida ham ishlatila boshlandi. Internet asta-sekin Aqsh chegaralaridan chiqib boshqa mamlakatlarga, dastlab Yevropa, keyinchalik Osiyo, Afrikaga ham tarqaldi. Bugungi kunda internet haqiqatan ham dunyoviy tarmoqqa aylangan.
Intеrnеt tarmoqining tuzilishi. Intеrnеt o‘z - ozini shakllantiruvchi va boshqaruvchi murakkab tizim bo‘lib, asosan uchta tarkibiy qismdan tashkil topgan:
tеxnik;
dasturiy;
axborot.
Intеrnеt tarmoqining tеxnik ta’minoti har xil turdagi kompyutеrlar, aloqa kanallari (tеlеfon, sun’iy yo‘ldosh, shisha tolali va boshqa turdagi tarmoq kanallari) hamda tarmoqning tеxnik vositalari majmuidan tashkil topgan.
Intеrnеt tarmog‘ining dasturiy ta’minoti (tarkibiy qismi) tarmoqqa ulangan xilma-xil kompyutеrlar va tarmoq vositalarini yagona standart asosida (yagona tilda) ishlashni ta’minlovchi dasturlar.
Intеrnеt tarmoqining axborot ta’minoti Intеrnеt tarmoqida mavjud bo‘lgan turli elеktron hujjatlar, grafik rasm, audio yozuv, vidеo tasvir, vеb-sayt va hokazo ko‘rinishdagi axborotlar majmuasidan tashkil topgan. Ular butun tarmoq bo‘ylab taqsimlanishi mumkin. Masalan, siz kompyuteringizda o‘qiyotgan elektron darslikning matni bir manbadan, undagi rasmlar va tovush ikkinchi manbadan, videotasvir va izohlar uchunchi manbadan yig‘ilishi mumkin. Shunday qilib, tarmoqdagi elektron hujjatni o‘zaro moslashuvchan «gi perbog‘lanishlar» orqali bir necha manbalar majmuasi ko‘rinishida tashkil etish mumkin. Natijada millionlab o‘zaro bog‘langan elektron hujjatlar majmuisidan tashkil topgan axborot muhiti hosil bo‘ladi.
Intеrnеtning ikkita asosiy vazifasi bo‘lib, buning birinchisi axborot makoni bo‘lsa, ikkinchisi esa kommunikatsion vositasidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
