1 Мавзу: Kirish. O’rta Osiyo halqlari yozuv madaniyatining yuzaga kelishiga xizmat qilgan tarixiy-madaniy shart-sharoitlar. Markaziy Osiyning oromiy yozuv asosida vujudga kelgan qadimiy yozuvlarining shakllanishi

7. Urxun-Yenisey yozuvi.
Eramizning YI asriga kelib, O‘rta Osiyoda 
Turk 
xoqonligi
davlati vujudga keldi. Bu davlat
g‘arb tomondan Vizantiya 
bilan,
janub tomondan Eron va Hindiston 
bilan,
sharq tomondan Xitoy
bilan 
chegaradosh bo‘lgan. Xullas, 
Azov dengizidan Uzoq Sharqqacha
bo‘lgan ulkan
territoriya bu davlatga qarashli bo‘lgan.
Bu davlat 
turkiy qabilalar davlati bo‘lib, Urxun-Yenisey yozuvi bu 
davlatning yozuvi hisoblangan.
Bu yozuv ham 
pahlaviy yozuvi
asosida vujudga 
kelgan bo‘lib, unda 
so‘g‘d va oromiy yozuvlari
elementlari mavjud bo‘lgan. 
8. Uyg‘ur yozuvi.
Bu yozuv
so‘g‘d yozuvi
variantlaridan biri bo‘lgan 
va 
Urxun-Yenisey
yozuvi bilan parallel qo‘llanib kelgan. XIY-XYI asrlarda
mo‘g‘o‘llar mo‘g‘o‘l tili
xususiyatlarin hisobga olib bu yozuvni isloh
qilishgan va
mo‘g‘o‘l tili yozuvi
ni yaratishgan. Keyinchalik
uyg‘ur va
mo‘g‘o‘l yozuvi
asosida
manchjur, oyrot, buryat tillari yozuvi
vujudga kelgan. 
Xulosa qilib aytganda, O‘rta Osiyo xalqlari, shu jumladan, O‘zbekiston 
hududida yashagan xalqlar qadimdan o‘zlarining mustaqil davlatlariga ega 
bo‘lganlar. Shuningdek davlatchilikning muhim elementlaridan biri bo‘lgan 
yozuv masalasi ham bu hududlarda ijobiy hal qilingan bo‘lgan. Har bir davlat 
o‘zining mustaqil yozuviga ega bo‘lgan.
Tayanch so„z va iboralar: 
Oromiy yozuvi, saklar yoki shaklar, massagetlar, baqtriya, so‘g‘d 
davlati, pahlaviy yozuvi, so‘g‘d yozuvi, baqtriya yozuvi, parfiya yozuvi, 
avesto yozuvi, qadimgi xorazm yozuvi, urxun-yenisey yozuvi, uyg‘ur yozuvi, 
mo‘g‘o‘l yozuvi, buryat yozuvi, dariy tili. 

---