1-Mavzu: Kirish. Mehnatni muhofaza qilish fanining asosiy mazmuni, maqsadi va vazifalari

Temir yo’l transportida mehnatni muhofaza qilish bo’limining vazifalari. Bu bo’lim temir yo’l boshqarmasi tomonidai o’tkaziladigan tekshirishlarni tashkil qiladi. Temir yo’l ishchilarini bepul shaxsiy maxsus oyoq kiyimi, himoya vositalari bilan ta’minlashni, davolash profilaktika ovqatlarni berilishi va maxsus sutlar berilishini tekshirib boradi.

-Temir yo’l korxonalarida bo’lgan baxtsiz hodisalarni, kasbiy kasalliklarni tekshirilishi ustidan nazorat qilib, ishchilarga bu jarohatlanishlar to’g’risida axborot bilan ta’minlaydi.

-Jabrlanuvchilarni sotsial himoya qilib, temir yo’l boshqarmasi tomonidai ishlab chiqilayotgan qoida, yuriqnoma va me’yoriy xujjatlarni ishlab chiqadi, ishchilarni va texnik — muxandis xodimlarni o’qitish dasturini tuzishda ishtirok etadi.

-Boshqarmaning bo’lim, markaz va xujaliklari bilan birgalikda baxtsiz xodisalarning sababini o’rganib taxlil qiladi va mehnat muhofazasiga ajratilgan mablag’larniig samaradorligini aniqlashda va belgilangan ishlar rejasining bajarilishini tekshiradi. Mehnat muhofazasi sohasidagi ilmiytekshirish ishlari loyihasini xo’jaliklar bilan birgalikda ishlab chiqaradi.

Temir yo’lda ishlashning o’ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:

—o’ziga xos xususiyatli yuqori darajadagi xavflilik

—ish qishin -yozin, kechasiyu - kundizi bajariladi.

—temir yo’lchilar xavfli suyuqliklar, gazlar, yengil yonuvchi, radioaktiv moddalarni tashish jarayonida qatnashadilar;

—ishchilar bir - biridan uzoq masofalarda ishlashadi va ta’mirlash ishlarida katta guruh ishchilar ishtirok etishadi (ular holatini tekshirish qiyin), ayrim vaqtlarda yakka kishilar ish bajarishadi aloqa xodimlari, SSB ishchilari; ularning ham ishini tekshirib turish juda qiyin.

—tashish jarayoni bilan bogliq temir yo’l transportida amalda bo’lgan koidalarga binoan ish tashkil qiladi:

a) PTE (temir yo’llardan texnikaviy foydalanish qoidalari),

b) signallar berish yo’riqnomasi,

v) tashish jarayonining tashkil etish va manyovr ishlarini bajarish qoidalari;

g) mehnat va sanitariya gigienasi va yong’inni oldini olish qoidalariga asosan belgilangan vaqtda bilimlari sinovdan o’tkaziladi.

Mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlarining vazifalari- mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlari xodimlar, ish beruvchilar, davlat manfaatlarini e’tiborga olgan holda, mehnat bozorining samarali amal qilishini, haqqoniy va xavfsiz mehnat shart-sharoitlarini, xodimlarning mehnat huquqlari va sog‘lig‘i himoya qilinishini ta’minlaydi, mehnat unumdorligining o‘sishiga, ish sifati yaxshilanishiga, shu asosda barcha aholining moddiy va madaniy turmush darajasi yuksalishiga ko‘maklashadi