1-Мавзу Кириш. “Инфокоммуникация тизимлари электр таъминоти” фани ва унинг аҳамияти

2. “Инфокоммуникация тизимлари электр таъминоти” фани ва унинг аҳамияти.
- турли хил электр қурилмаларининг электр таьминоти учун электр энергиядан фойдаланиш ва унинг асосий характеристикалари;
- энергетик тизимлар ва ҳозирда кенг тарқалган ноанъанавий электр энергиянинг асосий принциплари, ҳисоблашнинг назарий-услубий асослари;
- бирламчи ва иккиламчи электр таьминот манбалари функционал бирликларининг асосий принциплари;
- қайта тикланувчан энергия манбалари асосида телекоммуникация корхоналари ва ҳаракатдаги электр алоқа объектларини электр таъминотинини ташкил этишни, асосий параметрларини ҳисоблаш усулларини;
- қайта тикланувчан энергия манбаларига бўлган талабларни;
-қайта тикланувчан энергия манбалари асосида электр таъминоти тизими қисмларини ишлаш тамойилини;
- қайта тикланувчан энергия манбалари назариясини, тузилиш тамойилини ва таснифларини ҳисоблаш усулларини;
- қайта тикланувчан энергия манбалари асосидаги электр таъминоти тизими қисмларини компьютер моделлаштириш ва тадқиқ этиш;
- электр таъминоти тизими ва қисмларини турли вариантларини ишончлилигини баҳолашни;
- телекоммуникация ва алоқа аппаратуралари электр таъминоти тизимини ишлатиш ва уларга хизмат кўрсатиш тажрибаларини;
- бир неча энергия манбаларидан нарх, сифат ва бошқа кўрсаткичлар бўйича энг қулайини танлашни;
- қайта тикланувчан энергия манбаларининг тажриба макетлари билан амалий ишлай олишни;
- қурилмаларнинг таҳлилий кўникмарини, ускуналарни носозликлардан холи этган ҳолда, синалган ускуналар ва стендлардан фойдаланиш ва уларни ишлаш режимида таьминот манбалари билан ишлаш вақтида техника хавфсизлик қоидаларига риоя этиб, телекоммуникация ва телевидения соҳасида бу қурилмаларни янада яхшилаш учун иқтисодий самарадорликни баҳолашда барча саволларга жавоб бериши тўғрисида маълумотларни ўз ичига олади.


3. “Инфокоммуникация тизимлари электр таъминоти” фаннинг мақсад ва вазифалари.
Фан алоқа қурилмаларининг қайта тикланувчан электр таъминоти манбаларининг тузилиши, ишлаш принципи, қўллаш соҳалари, ишлаб чиқаришдаги ўрни ва шу билан биргаликда телекоммуникация ва телевидениянинг турли хил тизимларида ноанъанавий электр таъминоти манбаларини қўллаш ва тадбиқ қилиш асослари бўйича назарий ҳамда амалий билимларни олади. Алоқа қурилмаларининг электр таъминоти узлуксизлигини таъминловчи таклиф қилинган усуллар орасидан оптимал вариант танлаш имконини берувчи ҳисоб-таҳлилий тажрибалар ва касб билимини шакллантириш, шунингдек узлуксиз электр таъминоти тизими элементларини лойиҳалаш, уларни электр схемалардаги ишлашларини оптималлаш тўғрисида касбий маҳоратларни мустаҳкамлашдан иборат.
Мамлакатимизда биринчи бўлиб қайталанувчи энергия манбаларидан бири бўлган сув энергиясидан фойдаланиш, 1926 йили қурилган Бўзсув гидроэлектростанциясини ишга туширишдан бошланди. Ўтган асрнинг 1987 йилида эса, 3000 ⁰С дан ортиқ иссиқлик тўплайдиган дунёда энг катта қуёш печи ишга туширилди. Ҳозирги кунда мамлакатимизнинг Самарқанд вилоятида 400 гектар майдонга қуввати 100000 МВт га тенг қуёш электростанцияси учун
Осиё тараққиёт банкининг инвестициялари киритилди ва қурилиш ишлари бошлаб юборилди. Кичик қувватли қуёш энергетик қурилмаларидан республикамизнинг барча бурчакларида фойдаланилмоқда. Шамол энергиясидан фойдаланиш назарияси ва усуллари 1950 йилларда ишлаб чиқилган бўлиб, Республикамизда биринчи шамол энергетик қурилмаларидан 1983 йилда, Навоий вилояти Томди тумани чорвадорлари фойдалана бошлашди. Чорва молларининг гўнги, қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг қолдиқлари ҳисобига биогаз ишлаб чиқариш ва ундан фойдаланиш эса, 1987 йиллардан бошлаб амалга оширила бошлади.
Мамлакатимизда ноанаънавий ва қайта тикланувчи энергия манбаларига қизиқиш ва улардан фойдаланиш, мисли кўрилмаган тусда ўзига хос равишда тобора оммалашиб бормоқда. Ноанаънавий ва қайта тикланувчи энергия манбаларига энергетик объектлар қуриш ва улардан фойдаланиш учун чет эл ва халқаро банкларнинг инвестициялари киритилмоқда. Ноанаънавий ва қайта тикланувчи энергия манбаларидан фойдаланиш тўғрисида биринчи Президентимизнинг 1995 йил 28 декабрдаги 476-сонли «Ўзбекистон Республикасида кичик гидроэнергетикани ривожлантириш ҳақида»ги, 2001 йил 22 февралда «Энергетикада иқтисодий ислоҳатларни чуқурлаштириш тўғрисида»ги ҳамда 2013 йил 1 мартдаги «Муқобил энергия манбаларини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармонлари қабул қилинди. Ноанаънавий ва қайта тикланувчи энергия манбаларига қуриладиган энергетик объектларда лойиҳа-қидирув ишларини олиб бориш, лойиҳалаш, қуриш, эксплуатация қилиш, таъмирлаш ва реконструкция қилиш учун албатта чуқур билимга эга бўлган рақобатбардош мутахассларни тайёрлаш тақоза этилади.