Mavzuni mustahkamlash uchun savollar O‘quvchi va yoshlar texnik ijodkorlik faoliyatini qanday bosqichlarga ajratish mumkin?
Texnik ijodkorligining mazmuni qanday omillarga ko‘ra tanlanadi?
Texnik ijodkorlik muammolarini hal etishda yangi axborot texnologiyalarining qanday imkoniyatlaridan foydalanish mumkin ?
9-mavzu. Loyihalash ishlarning xususiyatlari model va modellashtirish, texnik modellar klassifikatsiyasi, texnik va badiiy modellashtirish umumiy jarayon ekanligi, badiiy modellashtirishning mazmuni Reja: Texnik loyihalash va modellashtirishning tashkiliy shakllari.
Texnik loyihalash va modellashtirishning metodlari
Ijodkorlik masalalarini tadqiq qilish uslublari
1. Texnik loyihalash va modellashtirishning tashkiliy shakllari. Talim jarayonining eng muhim komponentlari - uning tashkiliy formalari.
Oliy maktabni qayta kurish sharoitida konstruko‘iyalash - texnologik masalalarni hal qilish uchun talimning kuyidagi formalarini eng samaralidir: texnik konstruko‘iyalash va modellashtirish bo‘yicha amaliy masho‘ulotlar; brigada, individual, zveno formalari va ularning turlari birlashmalari; har xil yoshdagi studentlardan iborat brigada va xokazolar.
Texnik konstruko‘iyalash va modellashtirish bo‘yicha amaliy masho‘ulotlar, deganda o‘quv - mehnat faoliyatining izchil tashkil etilishi tushuniladi. Bu faoliyat ham kollektiv, ham individual ish turlarini o‘z ichiga oladi va bu ishlar pedagog tomonidan tashkil qilinib, bunda talabalarning o‘quv materiallarini aktiv, ongli va mustahkam o‘zlashtirishi ko‘zda tutildi.
Texnik konstruko‘iyalash va modellashtirishda bir xil tipdagi kurilmalar, modellar va maketlarni tayyorlash uchun talimning frontal formasidan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bunda pedagog talabalar uchun tegishli murakkablikdagi obektlarni tanlaydi. U konstruko‘iyalash bo‘yicha talimning frontal formasidan foydalaishda butun gruppani modellashtirishning faqat bitta obekt bilan shuo‘ullanishga tayyorlaydi va bu tadbir uni tayyorlashga sarflanadigan vaqtni, texnik - texnologik hujjatlar hajmini, bir xil tipdagi asbob va moslamalarni, uxshash mehnat usullarini ko‘rsatish va xoqazolarni ancha kamaytiradi.
Talabalar bajarayotgan konstruktorlik - texnologik ishlar o‘zining murakkabligi va sermehnatligi bilan kollektiv bo‘lib, ishlashni taqozo qilsa ham hamda bir-biriga yaqin va xarakteri jihatdan har xil bo‘lsa, masho‘ulotni tashkil etishning zveno formasidan foydalaniladi. Ko‘pincha bunday hollarda murakkabrok bitta obekt bilan 2-3 nafar va bundan ko‘proq talaba shuo‘ullanadi.
Tayyorlanadigan obektlar o‘z mazmuniga ko‘ra bir xil va xarakteriga ko‘ra har xil bo‘lsa, texnik modellashtirish konstruko‘iyalash bo‘yicha amaliy masho‘ulotni tashkil etishning individual formasidan foydalanish maqsadga muvofikdir. Bunday hollarda deyarli har bir student individual topshiriqni bajarishi pedagog uchun muayyan kiyinchilik tuo‘diradi. Chunki bunday masho‘ulotlarda ko‘pincha ayrim talabalarga yozma instruko‘iyalar tayyorlashga va ular ana shu instruko‘iyalar bo‘yicha yangi tema materialini o‘rganishlariga to‘o‘ri keladi.
Masho‘ulotni tashkil etishning aralash formasidan modellashtirishning har xil obektlarini bajarishda foydalaniladi. Shularga ko‘ra maktab o‘quv ustaxonalaridagi texnik konstruko‘iyalash va modellashtirish masho‘ulotlarining tashkiliy formalarini programmadagi o‘rganilayotgan temaning mazmuniga, obektlarning xarakteriga, talimiy - pedagogik va ishlab chiqarish talablariga qarab tanlanadi.