1-mavzu: Kirish. Adabiyot(bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari Reja: O`zbek bolalar adabiyoti istilohi va uning paydo bo`lishi

Kitob, mening do’stimsan!

Zafar Diyor kitobning mohiyatini bolalar ongiga oson singdirishda jonlantirish

vositalaridan ustalik bilan foydalana olgan. SHoir kitobni bola tilidan shunday ta’riflaydi:

Har sahifang men uchun

Bir hikoyat so’zlaydi,

— O’qib, odam bo’lgin, — deb

Yaxshi niyat ko’zlaydi.

SHoir kitobni bolaning eng yaqin, mehribon do’sti, g’amxo’r o’rtog’i deb ko’rsatgach, uni

jon-dildan sevgan bolaning jonli qiyofasini chizadi:

Seni jondan sevaman,

Meni tilga o’rgatding,

Hadya qilib ilm-fan,

Yorug’ yo’llar ko’rsatding.

SHoir kitobning mohiyatini bolalarga yanada chuqurroq anglatishda, uni ta’sirchan qilib

gavdalantirishda: «Baxtim kular kitobdan», «Quvnab bahrim ochilur», «Yosh o’ynoqi ko’zlarim

shuur olar kitobdan» kabi istioralarni ishlatib, she’rning badiiy ta’sirchanligini oshirgan.

Zafar Diyor ikkinchi jahon urushi yillarida hozirgi «O’zbekiston ovozi» gazetasida adabiy

xodim bo’lib ishladi. Ayni chog’da, u tinmay samarali ijod etdi. SHoirning «G’unchalar»,

«Serquyosh o’lka», «Ona qo’shig’i», «Bizning oila», «Qahramon», «Tankist», «Ulug’ bayram»,

«Qurol bering menga ham», «Qahramonning kelishi», «Biz yashamoq istaymiz», «Qo’riq-

chilikda» singari jangovar she’rlari shu yillarda yaratilgan.

Zafar Diyor baxtli bolalarning go’zal bog’lardan, chamanzorlardan, rang-barang

gullardan, bahordan olgan quvonchini «Bahor keldi», «Orzu», «Qaldirg’och», «Qushlar haqida

qo’shiq», «Binafsha» kabi she’rlarida sodda, ravon tilda, ohangdor, yengil qofiyali, o’ynoqi

misralarda shoirona talqin etadi va ular qalbida hayotga mehr uyg’otadi.

Zafar Diyor bugungi o’zbek bolalar dramaturgiyasi taraq-qiyotiga ham barakali hissa

qo’shdi. U bolalar hayoti haqida «Baxtli yoshlik», «Yosh vatanparvarlar», «Omonat», «Uch

og’ayni» kabi qator dramalar ham yozgan.

O’zbek bolalar nasrini rivojlantirishda Zafar Diyor ham o’z hissasini qo’shgan. Uning

«Jo’natish», «CHo’pon qizi», «Nojo’yaliklar» kabi hikoyalari shular jumlasidandir.

Zafar Diyor bolalar adabiyotining hamma janrlarida qalam tebratdi. U bolalarning

turmushi, talab-ehtiyojlari hamda orzu-tilaklarini, turmushini, ularning ruhiyatini puxta bilganligi

uchun bolalarning yoshiga, ong-tushunchasiga moslab, g’oyaviy-badiiy jihatdan puxta asarlar

yaratdi.

SHoir o’zining qo’shiq va she’rlarida hamda boshqa asarlarida yosh kitobxonlarni ulug’

yurtimizning behisob boyliklari bilan faxrlanishga, kelgusida yaxshi hayot bunyod etishlari

uchun astoydil kurashuvchi, ongli, madaniyatli, vatanparvar kishilar bo’lib yetishish uchun a’lo

baholar bilan o’qishga chaqiradi. U yosh avlodni mehnatga muhabbat bilan qarashga, rostgo’y va

intizomli bo’lishga undadi, ularda vatanparvarlik, do’stlik tuyg’ularini o’stirishga katta e’tibor

berdi. Uning asarlari davr bolalari va yoshlari uchun zavq bag’ishladi, ularni o’qish-o’rganish va

kamol topish uchun kurashga ruhlantirdi.

O’zbek bolalar adabiyotining rivojlanishiga she’r va qo’shiq, doston va ertaklari bilan juda

katta hissa qo’shgan Zafar Diyorning asarlarini bolalar hamon sevib o’qiydilar va yuksak

qadrlaydilar.