1-mаvzu: k I r I sh

12-MAVZU: BOLALAR KIYIMINI YANGILASH VA TIKISH 
R E J A: 
1.
Bolalar ichki kiyimiga huyiladigan talablar. 
2.
Bolalar kiyimini yangilash. 
3.
Maktabgacha yoshdagi hizchalar kqylagini bichish va tikish. 
Tayanch iboralar:
Estetik. Hulay Reglan Bichim 
Ich kiyim, bolalar kiyimi yamoq applikatsiya bichish qiyqim nuqson 
Muammoli savollar: 
1.
Nima uchun bolalar kiyimlariga talab qo’yiladi? 
2.
Bolalar kiyimlari necha turga bo’linadi? 

---

46 
Bolalar kiyimini formalar va modalar tobora kqpayayotganligi katta yoshdagi 
kishilar kiyimining turlari o’amda formalari kqpayishi bilan chambarchas bo\lih. 
O’ozirgi bolalar kiyimining asosiy sifat kqrsatkichlari biri uning funktsionalligidir. 
Kiyimning funktsionalligi umumiy tushuncha bqlib, kiyimning konstruktiv va estetik 
xarakteristikasini, unga hqyiladigan fiziologik, sotsial va texnologik talablarni qz 
ichiga oladi. Yasli yoshidagi bolalarning kiyimlari juda erkin, o’arakatlanishni 
hiyinlashtirmaydigan va hulay bqlishi lozim. Chahalohlarning birinchi ustki kiyimi – 
sovuh qtkazmaydigan, engil, etarli darajada tqkis, engsiz hop kqrpadan iborat. Ich 
kiyimi – polzinka bilan birga koftochka va kqylak, kqpincha trikotajdan tikiladi. Bola 
qsib katta bqlgan sari uning kiyimlarining turi o’am qzgaradi: kombinezon, kurtka, 
plashch shular jumlasidandir.Maktabgacha tarbiya yoshidagi q\il bolalarga shim, 
kqylak, kurtka tavsiya etiladi. Q\il bolalar palьtosining eng umiziga qtkazib 
tikiladigan yoki reglan bichimli eng bqladi: barxlar qrtadan tugmalanadi. Chqntakli 
va belbandli bqladi. Maktab yoshidagi bolalarning kiyimlari xilma-xilligi bilan ajralib 
turadi. Maktab bolalarining kiyimlari garderobini maktab formasidagi qhuvchilar 
formasi bilan bir hatorda, sport kiyimlari tashkil etadi. Maktab yoshidagi bolalarning 
palьtosini koketkali, belbandli, pogonli hilib tikish, tabiiy va sun’iy charmdan bezash, 
xilma-xil shnur, metall tugma, tugma, bilan bezatish mumkin. 
Qspirinlar kiyimi kompozitsiyasi va uslubi jio’atidan katta yoshdagi kishilar 
palьtosiga qxshaydi. Tq\ri bichimli palьto bilan bir hatorda beli hisman yopishib 
turadigan bichimli palьtolar o’am uchraydi. 
Formalar ikki guruxda: 3 dan 12 yoshgacha va 12 dan 18 yoshgacha bqlgan 
bolalar guruxlari. 12 yoshgacha bqlgan davr modaga beparvo haraladigan davr 
o’isoblanadi. Bu guruo’ga mansub bolalarning kiyimlari hulay, mahsadga loyih hilib 
tikilishi bilan birga, badiiy bezatiladi. 12 yoshdan katta bolalarning kiyimlari katta 
yoshdagi kishilarning kiyimlariga oz-ozdan qxshatila boriladi. 
Bolalar ich kiyimi engil, hulay, o’avoni yaxshi qtkazadigan, issih tutadigan, 
gigroskopik bqlishi lozim. Ich-kiyim bolaning erkin nafas olishiga, badanda honning 
o’arakatlanishiga xalahit bermaydigan bqlishi kerak. Bolalar kiyimi kunduzi yoki 
kechasi kiyilishiga, mavsumga o’amda bolaning yoshiga harab, turli gazlamalardan 
tikiladi. Bolalar kiyimiga ishlatiladigan gazlama mihdori kiyimning kengligi va 
uzunligiga harab belgilanadi, bunda gazlamani ikki buklangan o’olda bichilishi va 
chok o’ahi tashlab ketish zarurligini o’isobga olish kerak, bolalarni chiroyli kiyina 
bilishga, kiyimni avaylab kiyish va uni toza tutishga yoshligidan qrgatish zarur. Agar 
kiyimning biror choki sqkilgan bqlsa, qz chok yqlidan mashina chokida yoki hql 
chokida kiyimga mos rangli ip bilan tikiladi va dazmollanadi. Kiyimning yirtilgan, 
teshilgan, kuygan, sitilgan joylari bqlsa, yamoh solinadi. Yamoh solish kiyimning 
turiga harab, oddiy yamoh solish, kiyimning ustidan yoki tagidan yamoh hqyib 
bajariladi. Yirtilgan joyni mqljallab, rangini moslab yamoh hirhib olinadi, 
o’ammasini yaxshilab, tekis hilib dazmollanadi. Yamohni kiyimdagi yirtih joyning 
tagiga hilib kuklab tikiladi. Yirtihning atrofini haychi bilan tq\rilab hirhib chihiladi va 
ichiga hayirib chetidan tikiladi, sqngra dazmollanadi. Bolalar kiyimlarini kqpincha 
yirtilgan joylarini applikatsiya usulida o’am berkitiladi, bu kiyimda bezak sifatida 
holadi. masalan, shimning tizzasi yirtilgan bqlsa, kqylak engining tirsagi yirtilgan 

---

47 
bqlsa, mana shu joylarga turli geometrik shakllar, barglar hirhib olinib, petlya chok 
yordamida yirtilgan joyning ustiga tikib chihiladi. Bu qz navbatida kiyimning 
yirtilgan joyini berkitish bilan birga kiyimda bezak vazifasini o’am bajaradi. 
Maktabgacha yoshdagi hizchalar kqylagini asosiy andoza chizmasidan 
foydalanib, turli fasondagi kqylaklar bichish va tikish mumkin. Bunda materiallarni 
ikki buklangan o’olda olinadi va uning ustiga tejamkorlik bilan kqylak andoza 
joylashtiriladi, sqngra kiyim detallari hirhib olinadi. Kiyim tikish jarayonida 
materiallarning turiga va xossasiga e’tibor bergan xolda 0,5 dan 1 sm gacha chok 
o’ahi hqyib tikiladi. 
Kqylakning tikish ketma-ketligi. Birinchi kqylakning yoha umizi va old 
hismlariga ishlov beriladi, sqngra elka choklari bilan orha yoki umizi biriktiriladi. 
Yon choklar tikiladi, eng qrnatiladi. Kqylakning etak va eng uchlariga ishlov beriladi. 
Kqylakni modasiga kqra turli turlar, bezaklar va chqntaklar bqlsa, bularni chiroyli 
qrnatishga o’am qz navbatida e’tibor beriladi. Kqylakni tikib tayyor hilgandan sqng 
uni pardozlab, dazmollab hqyiladi. Bolalar kiyimlari yohali, yohasiz bqladi. 
Kiyimlarni kiydirilgan vahtida nuhsonlar topilib holadi. Bunday nuhsonlar 
kiyimning turli hismlarini bir-biriga notq\ri ulash, kiyimni notq\ri olingan noanih 
qlchovlariga asoslanib, tayyorlangan andoza bqyicha bichish o’amda gavda 
tuzilishining xususiyatlarini e’tiborsiz holdirish natijasida kelib chihishi mumkin. 
Bunday nuhsonlar kiyimning orhaga ketib holishi, kiyimning kqkrak aylanasi keng 
yoki tor bqlishi, elka past bqlganda eng umizida hiya burmalar o’osil bqlishi kabi 
nuhsonlar kuzatiladi. Halinligi qrtacha bqlgan gazlamadan tikilgan kiyimlarda 
vitochkalar yoha umizi tomon yothizib dazmollanadi. Yupha gazlamadan tikilgan 
kiyimda vitochkalar ikki tomonga ochib dazmollanadi.