|
Ma’naviy sifatlar: vatanparvarlik, ziyolilik, ma’rifatparvarlik, adolatlilik, mas’uliyatlilik va boshqalami tashkil etsa,
Shaxsiy sifatlar: oliyjanoblik, kirishuvchanlik, ochiq ko'ngillilik, hamdardlilikka moyillik kabilami samarali Shakllantirish va xulqidagi salbiy nuqsonlami bartaraf etish mumkin. Shunday qilib, mustaqil O'zbekistonimizda ta’lim-tarbiya mazmunini modernizatsiyalaSh bosqichida diagnostik va korreksion jihatdan foydali, samarali didaktik ta’minotlami tuzish va amalga tadbiq qilishni davr taqozo etmoqda. Pedagogik diagnostika va korreksiyalash muolajalari to'g'ri tashkillashtirilganda o'sib kelayotgan yosh avlodda jamiyatga, Vatanga muhabbat va sadoqat ruhi tarbiyalanadi. Ushbu tarzdagi munosabatlar shaxsning vatanparvarlik, fuqaroviy yetuklik, baynalminallik kabi fazilatlarida aks etadi, uning maqsadlarida Vatan boyliklarini ko’paytirish, mustahkamlash va himoya qilishga qaratilgan amaliy ishlarida namoyon bo’ladi. Mehnatga axloqiy munosabat shaxsning mehnat jarayonida namoyon bo’ladigan yuksak ongida, mehnatning turmushdagi rolini anglashida, xususiy va jamoaviy mehnatga tayyorlikda va mehnatsevarlikda ifodalanadi. Pedagogik diagnostika metodlaridni to'laqonli o'rganish orqali zamonaviy pedagoglar tarbiyalanuvchilarda o'ziga, o’z xulqiga axloqiy munosabatni tarbiyalash evaziga jamoatchilik, ko’pchilik manfaatini o’z Shaxsiy manfaatidan ustun qo’yish kabi xislatlami shakllantirishga to’laerishadilar. Pedagogik diagnostika va korreksiya ishlari pedagoglar tomonidan maxsus turdagi topshiriqlar, mustaqil faoliyat turlarini bajarish orqali ro’yobga chiqarilgandagina ulaming samaradorligi muayyan mezonlar yordami bilan amalga oshiriladi. Pedagogik diagnostika va korreksiya muolajalari tashxislanuvchilaming hissiy olamini kengaytirish orqali intellektual jihatdan o’sishini ta’minlaydi. Intellektual jihatdan o’sishi orqali esa, xulqidagi nuqsonlami bartaraf etishga zamm hozirlaydi. Axloqiy fazilatlami kamol toptirishga qaratilgan kompleks topshiriqlardan foydalanish orqali yoshlarda tahdid va stress; vaziyatida qadriyatlarini o’zgartirmaslikka yordam beradi. Ularda sabr va iroda, 1) ay rat va matonat kabi sifatlami Shakllantiradi va rivojlantirishga xizmat qiladi..
Pedagogik diagnostika va korreksiyaning istiqboldagi holati malakali tyutorlar (Internet tarmoqlarida ishlaydigan malakali o ’qituvchi-mutaxassislar) yordamida niasofaviy pedagogik diagnostika va korreksiya tadbirlarini o ’tkazish mumkinligini tasdiqlaydi.
Ma’lumotlaming ko’rsatishicha, o’spirinlar xulq-atvoridagi nuqsonlami bartaraf etish shaxslilik, aqliy, kognitiv, irodaviy, hissiy fazilatlami Shakllantirish va takomillashtirishni ro’yobga chiqaradi. Demak, korreksiya komil insonga xos bo’lgan fazilatlarga intilishning xarakterologik sifatlarini tarkib toptirishning mexanizmidir.
MAVZU BO'YICHA SAVOL VA TOPSHIRIQLAR:
1. Kichik maktab yoshidagi o'quvchilar bilan korreksiyalash ishlarini olib boradigan oqituvchi bolalarda qanday hislatlami shakllantirishga e’tiborini qaratishi kerak? Buning uchun qanday metodlardan foydalanish maqsadga muvofiq?
2. O'smir o'quvchilar orasida munosabatlami barqarorlashtiruvchi faoliyat qanday nomlanadi?
3. O'smiriik va o'spirinlik yoshida psixologik jihatdan eng muhim hislat nima? U qanday ко'rinishlarda o 'z ifodasini topadi?
4. Ushbu jumlani o'qing. Qaysi yoshdagi o'quvchilar to'g’risida fikr bildirilayotganligini aniqlang.
«O'quvchilar o'z idroklarining sofligi, o'tkirligi bilan boshqa yosh davridagi insonlardan farqlanadilar, tartibli, maqsadga muvofiq tahlil qilish faoliyati zaifligi uchun ta limiy-tarbiyaviy jarayonda ко'pincha xatolargayo'l qo'yadilar. Bu yoshdagi о 'quvchilaming muhim xususiyatlaridan biri ulardagj о qituvchi Shaxsiga ishonch hissi va yuksak ehtiromdir. О qituvchining gapi ular uchun qonun sifatida qabul qilinadi Ular o'qituvchi siymosida o'zining ezgu niyati, orzu-istagi, ajoyib his-tuyg'ularini ro yobga chiqaruvchi mo' tabar Shaxsni ко radi. . .» .
5. Mazkur matnni o'qing va tahlil qiling. Kichik maktab yoshidagi o'quvchilar bilan o'tkaziladigan korreksiyalash jarayonini qiyoslang. «Korreksiyalash jarayonida o'smirlarga o'z Shaxsiy hayotiga maqsadli yondashuv hissini о yg'otish, ularga reja va amal birligida harakat qilishni о rgatish muhim pedagogik muammo, bunda o' smirlarda:
-madaniy, siyosiy, dunyoviy va diniy bilimlami egallshga bo'lgan talablarini shakllantirish;
-o'quvchilaming malakalarini oshirish, ulami tobora boyitish, estetik tushunchalarini takomillashtinsh;
-har bir o'smir yigit-qizning ijodiy imkoniyatlanni aniqlab, ulami rivojlantirish o'ta zarurdir».
6. Quyidagi tahlilga asoslanib, o'zingiz tanlagan yoshdagi o'kuvchilar orasida muayyan sifatlami aniqlash uchun anketa so'rovnomasini o'tkazing. O'tkazilgan so rovnomaga asoslanib, xulosa yozing. «...O'quv muassasalarida o'qituvchilar, ota-onalar va o'kuvchi-talabalar bilan o'tkazilgan anketa-so'rovnomalari tahlilidan quyidagilar ma’lum bo'ldi:
- birinchidan, kattalar: o'qituvchilar, tarbiyachilar, ota-onalarning asosiy qismi yoshlarda umumiy madaniyat va tarbiyalanganlik darajasini diagnostika qilishga qiynaladilar. Bu esa pedagogik korreksion tizimli metodikaning yaratilishini yana bir bor isbotlaydi.
- ikkinchidan. pedagogik diagnostika va korreksiyaga oid maxsus adabiyotlaming kamligi yoki mavjud emasligini qayd etishganlar, shu sababli, guruh rahbarlaridan: maktab lardagi o 'qituvchilaming 286 tasi; o 'rta maxsus ta'lim muassasalarida 354 kishi va oliy ta ’lim tizimida faoliyat ko 'rsatayotgan professor-o qituvchilaming 189 kishi yoshlaming umumiy madaniyat darajasini diagnostika qilishda qiynalishlarini ta kidlashgan;
- uchinchidan, dasturlarda tadqiq qilinayotgan mavzu doirasida hal etilishi lozim bo'lgan maxsus tavsiyalar berilmaganligi. o'qituvchining o'ziga xos har doim ham zaruriy ко rsatmalami tanlsh murakkab ekanligi aniqlandi.
Ko 'rinib turibdiki, yoshlarda tarbiyalanganlik darajasini o 'stirish uchun yaxlit umumiy madaniyatni Shakllantiruvchi metodika tarkib topmaguncha bu masala o'z
yechimini topa olmaydi.
Ayrim hollarda la lim berishda asosiy urg'u bilim berishga qaratilishi va ayrim tarbiyaviy masalalar inobatga olinmayotganligining guvohi bo'ldik. Shu sababli bugungi kunda jamiyatimizning та naviy-ma 'rifiy negizini takomillashtirish maqsadida taqdim qilinayotgan o'quv materiallarining g'oyaviy jihatdan yetuk bo 'lishiga erishish zarur. Bunda yoshlarga tarbiyalanganlik darajasini diagnostika qilish orqali umumiy madaniyat saviyasini o'stiradigan, zarur bo'lsa, xulqidagi nuqsonlami bartaraf etuvchi tizim orqali ta ’sir etish zarur...»
Do'stlaringiz bilan baham: |
