1-mavzu. Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining maqsadi hamda vazifalari.  Reja

2. Jismoniy madaniyat nazariyasi fanining boshqa fanlar bilan bog‘liqligi.

Jismoniy tarbiya - bu insonni jismoniy kamolotga erishishiga yo‘naltirilgan pedagogik jarayon bo‘lib, asosan
ikki yoqlamalik jarayonga asoslangandir.

Jismoniy madaniyat jarayonida aqliy, axloqiy, estetik va mehnat tarbiyasi amalga oshiriladi. Jismoniy
madaniyat nazariyasi ijtimoiy, tabiiy va pedagogik fanlar bilan bog‘liqdir.

Jismoniy madaniyat nazariyasining g‘oyaviy asosi shaxs haqidagi falsafiy ta’limot hisoblanadi.

Jismoniy madaniyat nazariyasining ilmiy - tabiiy asosi anatomiya, fiziologiya, gigiena, bioximiya,
biomexanika, biologiya va boshqashu kabi tabiiy
fanlar majmuasidan tarkib topgandir. Tabiiy fanlar
sohasida erishgan yangi yutuqlar jismoniy tarbiya nazariyasi tomonidan jismoniy mashqlarni o‘rgatish usullari,
vositalarini tanlashni asoslash, qo‘yilgan vazifalarni hal etishning samarali yo‘llarini ishlab chiqishda
foydalaniladi.

Biomexanika harakat texnikasini tadqiqot qila borib, uni bajarilishni baholashga, hatoliklarni bartaraf etish
yo‘llarini belgilashga hamda harakat malakalarini shakllantirishda eng yaxshi natijalarga erishishga yordam
beradi.

Bioximiya tomonidan jismoniy mashqlar bajarilish ta’sirida kishi organizmida, jumladan, muskullarda
bo‘ladigan ximiyaviy jarayonlarni o‘rganish natijasida olgan ma’lumotlar mashg‘ulotlarni o‘tkazishda uning
metodikasini takomillashtirishga yordam beradi.

Tabiiy fanlar asosida erishilgan yangiliklar jismoniy tarbiya nazariyasi jismoniy mashqlarga o‘rgatishning vosita
va usullarini tanlash uchun, mashg‘ulotlarni o‘tkazish metodikasini ishlab chiqishga imkoniyat yaratadi.

Jismoniy madaniyat nazariyasi pedagogik ta’limlar tizimi tarkibiga kiradi psixiologiya, pedagogika, sportning
gimnastika, yengil atleka, sport o‘yinlari, suzish va boshqalar kabi ayrim turlari jismoniy madaniyat nazariyasi
va metodikasi bilan chambarchas bog‘langan, jismoniy mashqlarga o‘rgatishning usullariga tayanadi.

Harakatga o‘rgatish masalalarini ishlab chiqishda jismoniy tarbiya nazariyasi o‘rgatishning umumiy didaktik,
tamoyillari va metodlariga, aqliy, axloqiy, nafosat, mehnat va boshqa tarbiyalar metodlariga tayanadi.

---

