1-Mavzu: “Iqtisodiyot nazariyasi” fanining predmeti va uslublari. “Iqtisodiyot nazariyasiga” faninga kirish

Ijtimoiy zaruriy naflilif deb talab miqdoriga mos keladigan miqdordagi naflilikka aytiladi.

4-Mavzu: BOZOR , TALAB VA TAKLIF

Bozor- xaridor va sotuvchi o‘rtasida ro‘y beradigan iqtisodiy munosabatlar majmui hisoblanadi.
BOZOR INFRATUZILMASI- bozor iqtisodiyoti uchun har xil xizmat ko'rsatuvchi sohalar: banklar, savdo-sanoat palatasi, birjalar, savdo uylari, tashqi savdo firmalari, davlatning tashqi savdo mahkamalari, bojxonalari, soliq inspeksiyasi, tijorat va sohibkorlik idoralari, vositachi firmalar, savdo-sotiq uyushmalari, konsernlar, konsorsiumlar, konsalting va injiniring kompaniyalari hamda boshqalar kiradi.
Talab- bu pul bilan taminlangan ehtiyojdir aniqroq ,iste’molchining muayyan joyda va muayyan vaqtda tovar yoki xizmat sotib olish imkoniyatidir. Boshqacha qilib aytadigan bo'Isak, bu pul bilan ta’minlangan ehtiyoj, ya’ni to'lovga qodir ehtiyojdir. Aynan mana shu ehtiyojga qarab, bozorga chiqarilishi lozim bo'lgan tovarlarning miqdori va assortimenti aniqlanadi
TAKLIf- bu ishlab chiqaruvchilar bozorda sotishga tayyorlagan (chiqargan), muayyan narxlarga ega tovarlar va xizmatlar miqdori.

Taklif qonuni narx bilan sotishga chiqarilayotgan tovarlar o'rtasidagi bevosita, ya’ni to'g'ridan-to'g'ri bog'liqlikdir.

Talab qonuni- mahsulot narxi bilan sotib olinayotgan tovar miqdori o'rtasida bo'ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog'liqlikning mavjudligi. Talab qonuni orqali talabni tovarlar va xizmatlarga bo'lgan ehtiyojlari aniqlanadi. Baho bilan talab o'rtasida teskari bog'liqlik mavjud ekanini ifodalaydi.
Bozor muvozanati- bozor iqtisodiyoti sharoitida talab, taklif va narxlarning o'zgarib turishi sotuvchilarning sotishga tayyor turgan tovarlarining miqdori xaridorlar talabi miqdoriga tenglashguniga qadar davom etaveradi. Bunday holda talab narxi taklif narxiga teng bo' ladi, talab va taklifhajmi esa ko'paymaydi ham, kamaymaydi ham. Bozorda bunday taklif bozor muvozanati shu sharoitda sotiladigan va sotib olinadigan tovarlar hajmi esa miqdor muvozanati deyiladi. Agar shunday muvofiqlik bo'lmasa, bozor muvozanati izdan chiqqan hisoblanadi. Talab va taklif uzoq vaqt bir-biridan ajralib qolsa, bozor o'zining me’yordagi holati, faoliyatini yo'qotadi.