1-mavzu: Iqtisodiyot, bozor va iqtisodiy siyosat Iqtisodiyot va bozor. Iqtisodiyotni boshkarishning bozor mexanizmi, uning faoliyat sohasi

1-mavzu: Iqtisodiyot, bozor va iqtisodiy siyosat
1. Iqtisodiyot va bozor. Iqtisodiyotni boshkarishning bozor mexanizmi, uning faoliyat sohasi.
2. Iqtisodiyotga davlatning aralashuvi va iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarishning zarurati, iqtisodiy usullari va vositalari.
3. Iqtisodiy siyosatning tipologiyasi va konsepsiyasi. Siyosiy va iqtisodiy strategiya. Iqtisodiy siyosat turlarining klassifikatsiyasi.
Davlatning iqtisodiy siyosati - mamlakat, davlat va xalqning maqsad, vazifalari, manfaatlarini ifodalaydi, o'zida mujassam etadi.
Uzbekistonda iqtisodiy siyosatning asosiy maqsadi jamiyatni rivojlantirish uchun ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlarni yaratish va iqtisodiy - ijtimoiy maqsadlarga muvofiq ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonini ta'minlashdir.
Iqtisodiyotning barqarorligi barcha omillarning ta'siriga bog'liq: tabiiy, davlat, tarixiy, milliy, lekin ko'p jihatdan mamlakat iqtisodiyoti meros bo'lib o'tgan, mamlakatda mavjud bo'lgan iqtisodiy vaziyat: iqtisodiyot va bozorning holati, tovarlar va xizmatlar uchun talab va taklif,
iqtisodiy faoliyat va bir qator kamchiliklarga ega bo'lgan ilgari qabul qilingan qarorlar: qaror qabul qilishning qonuniy belgilangan tartibining yo'qligi, maqsadlar piramidasi aniq shakllangan, ularga erishish uchun mas'ul institutlarni mustahkamlash, qabul qilingan qarorlar bajarilishini nazorat qilish va natijalarni baholash.
Iqtisodiy siyosat davlatning ichki va tashqi siyosati bilan, shuningdek, davlat mafkurasi va harbiy siyosati bilan bevosita o'zaro bog'liqdir. Iqtisodiy siyosat hukumatning siyosiy qarashlarini amalga oshiradi, shuning uchun siyosiy partiyalar va harakatlar olib borilayotgan iqtisodiy siyosatga sezilarli ta'sir ko'rsatishga qodir.
Byudjetni shakllantirish, iqtisodiy qarorlar qabul qilishda davlat aholining turli qatlamlarining ijtimoiy fikrini hisobga olishga majbur. Zero, ijtimoiy noroziliklar ba’zan mamlakatda rejalashtirilayotgan va amalga oshirilayotgan davlat iqtisodiy siyosatining alohida elementlarining ta’siriga ta’sir qilishi mumkin.
Iqtisodiy siyosat - bu iqtisodiyotni boshqarish sohasidagi davlatning maqsadli chora-tadbirlari tizimi.Iqtisodiy siyosatni yaratish jarayoni iqtisodiy rivojlanish holati va istiqbollarini tahlil qilish asosida uning maqsadlarini aniqlashdan boshlanadi. Asosiy maqsad - jamiyatning maksimal farovonligiga erishish, jamiyatning erkin rivojlanishi, tashqi va ichki xavfsizlik va huquqiy tartibni ta’minlash.
Xalq xo‘jaligini yuritishning asosiy usuliga aylangan bozor iqtisodiyoti so‘nggi bir necha asrlarda bir qator jiddiy o‘zgarishlarni boshdan kechirdi. Iqtisodiyot namoyon bo'lishining bozor shakllari uchun tovarlarni ommaviy ishlab chiqarish usullarini joriy etish bo'ldi, bu esa yirik mashinalashgan ishlab chiqarishga o'tish bilan bog'liq bo’ldi va bu usulning rivojlanishi mahsulot birligiga sarflanadigan xarajatlarni keskin kamaytirish imkonini berdi.