1-mavzu: Ijtimoiy pedagogika fanning nazariy asoslari. Ijtimoiy pedagogika fanining amaliy ahamiyati Mashg’ulot rejasi

4. Ijtimoiy tarbiya. Pedagogikaning asosiy mezoni – tarbiya. Tarbiya – ijtimoiy hayotning abadiy vv umumiy mezoni. Pedagogika bolalar tarbiyasini shaxs ahloqiy xislatlarini shakllantirishning maqsadga qaratilgan jarayoni sifatida ko’rib chiqadi.
Biroq bu tarbiya jarayoni har doim ham yetarli darajada samarali bo’lmaydi. Yuqorida ijtimoiy ta’lim vazifasini ko’rib chiqib, ko’rsatdiki, bolada muayyan bir ijtimoiy bilim, malaka va ko’nikmalar shakllanishi kerak. Ularning shakllanishi jarayoni, masalan, otaga, onaga g’amxo’r, e’tiborli, mehribon, rahmdil munosabatlarning shakllanishi bilan bog’liq. Agar qandaydir sababga ko’ra bolada ijtimoiy bilimlar shakllanmagan bo’lsa, demak, munosabatlar shakllanmagan, ya’ni unga zarur bo’lgan ijtimoiylashuvda qandaydir shaxs xislatlari ham shakllanmagan. SHuning uchun ijtimoiy pedagogik faoliyat jarayonida boladagi shunday ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan xislatlar shakllangan bo’lishi kerak – shuni o’zi ijtimoiy tarbiyaning vazifasidir.
Ya’ni, ijtimoiy tarbiya deganda muvaffaqiyatli ijtimoiylashuv uchun zarur bo’lgan ijtimoiy ahamiyatli bola shaxsi xislatlarini shakllantirish maqsadiga qaratilgan jarayon tushuniladi.


5. Ijtimoiy pedagogika tamoyillari
«Tamoyil» so’zi lotincha principium so’zidan hosil bo’lgan va «asos», «boshlanish» ni bildiradi. Har qanday fan uchun ishlatilishi, muayyan qoidalardan kelib chiqadigan o’z printsiplari mavjud. Fanda printsip va qoidalar, bizga bog’liq bo’lmagan holda mavjud. Ulardan chetga chiqish mumkin emas, aks holda pedagogik faoliyat nafaqat befoyda, balki ham zararli bo’ladi.
Ijtimoiy pedagogika pedagogikadan ajralib chiqdi va tabiiyki, o’z asosida shu fan printsiplariga tayanadi. Pedagogikadagi printsiplar shaxs ta’lim-tarbiyasining umumiy yo’nalishini belgilab beradi va aniq pedagogik vazifalarni hal etish uchun asos bo’lib xizmat qiladi.
Biroq shu fan rivojlanishining har bir davri uchun pedagogika printsiplari haqidagi masala munozaralidir. Zamonaviy davr ham bundan mustasno emas. Har xil olimlar u yoki bu printsiplarni olg’a suradi yoki yangidan ma’lumlarni izohlaydi. Bu borada ijtimoiy pedagogikada yanada ko’p qiyinchiliklar yuzaga kelmoqda, ammo uning dunyoviy balog’at yoshiga (100 yildan ortiq) qaramay o’zbekistonda bu fan endi o’zining birinchi qadamlarini qo’ymoqda.
Biz uchta printsipni ko’rib chiqamiz – tarbiyaning tabiatga uyg’un bo’lishi to’g’risidagi printsip, tarbiyaning madaniyat bilan uyg’un bo’lishi printsipi va gumanizm printsipi. SHu printsiplardan har biri ijtimoiy pedagogikada o’zining talqiniga va o’ziga xos xususiyatiga ega.