1-mavzu: Ijtimoiy-pedagogik faoliyat metodikasi va texnologiyasi

1-mavzu: Ijtimoiy-pedagogik faoliyat metodikasi va texnologiyasi.
(2 soat)
Reja:

1. 
   Ijtimoiy – pedagogik texnologiya tushunchasi va uning mohiyati
   
2. 
   Nazariy, amaliy va tadqiqotchilik ijtimoiy-pedagogik texnologiyalar.
   

3.Ijtimoiy pedagogning amaliy faoliyati va texnologiyalarning o’zaro aloqalar
Tayanch tushunchalar:
Metod, metodika, vosita,maqtash, jazolash, talab qilish, istiqbolni ko’zlash, muvaffaqiyatni ta`minlash,ibrat,ishontirish,texnologiya

Metod va usul tushunchalari, ularning farqlari. O’z kasbining xususiyatlarini o’rganib chiqqan ijtimoiy pedagog oldida bu bilimlarni bolalar ijtimoiylashuvida, ularning deviant xulq-atvorini oldini olishda, ularga yordam berish jarayonida amaliy tatbiq etish muammosi turadi. Bu muammoni hal qilish uchun ijtimoiy-pedagogik faoliyat metodlari va texnologiyalari ni bilish zarur. Avvalambor, bu tushunchalarning ta`rifini aniqlab olish lozim.
Olimlarning fikricha, bola ijtimoiylashuvi yoki reabilitatsiyasiga yordam beruvchi, ijobiy ijtimoiy tajriba to’planishini ta`minlovchi, ijtimoiy pedagog va bolaning o’zaro bog`liq faoliyatini uyg`unlashtiruvchi ijtimoiy pedagogik metodlar haqida gapirish hali erta. Ular hozir shakllanish bosqichidadir. SHuning uchun ham ijtimoiy pedagog o’z amaliy faoliyatida pedagogika, psixologiya va ijtimoiy ishda qullanilayotgan metodlardan foydalanadi.
Metoddan tashqari, ijtimoiy pedagogikada “usul” va “vositalar" tushunchalari qo’llaniladi. Usul metodning ifodasi sifatida tushunilib, metodga nisbatan xususiy, bo’ysunuvchan tavsifga ega. Aslida, har bir metod amaliyot tomonidan to’plangan, nazariya tomonidan umumlashtirilgan usullar majmuasi orqali amalga oshiriladi.
Ijtimoiy-pedagogning u yoki bu usulni qo’llashi aniq ijtimoiy pedagogik vaziyatga, bola xulq-atvoriga, zahiradagi usullarga bog`liq. Vosita usul va metoddan ko’ra kengroqtushuncha hisoblanadi. CHunki usul va metod faqatgina muayyan holatlarda vosita vazifasini bajarishlari mumkin. Vositalar — ijtimoiy pedagog tomonidan qo’yilgan maqsadga erishish uchun qo’llanadigan moddiy, emotsional, aqliy va boshqa shartlar majmuasidir. Vositalar o’z mohiyatiga ko’ra faoliyat usullari hisoblanmaydi, faqatgina biror-bir pedagogik maqsad (masalan, o’yin, suhbat, disput, konferentsiya, trening va boshqalar)ga etishishi uchun qo’llanilganida faoliyat usuliga aylanadi.
Ba`zi olimlar ijtimoiy pedagogika metodlarini umumiy pedagogika metodlariga mos qilib tasniflashadi:
—ishontirish;
—talab qilish;
—hikoya;
—suhbat va bahs;
—jazolash va maqtash.
Biroq, ijtimoiy pedagogika xususiyatlarini qamrab oluvchi metodlar tasnifi quyidagilardan iborat bo’ladi, deb hisoblaymiz:
SHunday qilib, ijtimoiy-pedagogik faoliyat metodikasi ijtimoiy-pedagogik faoliyatning shakllari, metodlari, vositalari va nazorati mazmunining majmuasi hisoblanadi. Turli metodlarning maqsadga muvofiq birikishi ijtimoiy- pedagogik texnologiyaning mohiyatini tashkil qiladi.
‘Ijtimoiy pedagogik texnologiya” tushunchasi “pedagogik texnologiya” va “ ijtimoiy texnologiya” tushunchalaridan kelib chiqqan. Pedagogik texnologiya ikki sohada o’z ildizlariga ega. Birinchisi, texnik fanlar o’quv jarayonining samaradorligini oshirishga yordam beruvchi texnik vositalarni qo’llash va ishlab chiqish, ikkinchisi, ijtimoiy fanlar sohasida.
XX asrning 80-yillari o’rtalarida pedagogik amaliyotda SH. A Amonashvili (ijtimoiy-shaxsiy texnologiya), V. P. Bespalko (dasturlashtirilgan ta`lim texnologiyasi), S. N. Lisenkova (istiqbolli ta`lim) va boshqalarning pedagogik texnologiyalari, V. A. Karakovskiy, N. E. Selivanova, N. I. SHurkova va boshqalarning pedagogik tarbiya tizimlarini ilm ahli tomonidan tan olindi. “Pedagogik texnologiyalar” o’quv fani kasbiy pedagoglarni tayyorlash dasturiga kiritildi.
Hozirgi kunda “pedagogik texnologiyalar” deganda, insoniyat va texnik zahiralardan foydalanish orqali o’quvchilarning ta`lim-tarbiya jarayonlari tizimini rejalashtirish metodlari tushuniladi. Pedagogikada texnologik yondashuvning maqsadi barcha maqsadlarga erishish va kafolatlangan ta`lim-tarbiya jarayonini tashkil qilishdir Pedagogik texnologiyalar pedagogik jarayonning barcha boshqariladigan tarkibiy qismlarini tizimli tahlil qilish, nazorat qilishni ko’zda tutadi.
“Ijtimoiy texnologiyalar” tushunchasi sotsiologiyada vujudga kelgan va ijtimoiy jarayonlar rivojlanishining asosi bo’lgan natijalarni dasturlash imkoniyati bilan bog`liq.