1-мавзу. Халқаро инвестицион фаолият” фанининг предмети ва мазмуни

Бозорнинг номукаммалллиги ва монополистик рақобат концепцияси

• Ш.Хаймер ва Ч.Киндельберглар томонидан 1960 йилларда ишлаб чиқилган. Асосий ғояси қуйидагилардан иборат:
• Монополистик корхоналар хорижга инвестиция қилишда эга бўлган рақобат устунликларига таянади:
• Фирма товар сиёсати билан боғлиқ устунликлар (маркетинг техникаси, савдо маркаси имиджи, товарнинг дифференциацияси)
• Ишлаб чиқариш омиллари билан боғлиқ устунликлар (ўз технологиясининг, юқори малакали кадрлар, капитал бозорига кириш имконияти);
• Кўламдан тежаш (кўлам самараси)
• Давлатларнинг сиёсати.

ТТИ назарияси

• ХХ асрнинг 70-йилларида саноатни ташкил этиш назарияси доирасида олиб борилган тадқиқотлар америка ТМКи томонидан амалга оширилган тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг (ТТХИ) афзалликларини аниқлаш ва баҳолашга асосий эътибор қаратдилар. Менежмент техникаси, инновацияларга бўлган қобилият ва маҳсулотлар дифференцияси каби омиллар ТМКнинг рақобат афзалликларига киритилди. Ушбу назария билан бир вақтнинг ўзида компанияларнинг хориждаги фаоллигининг молиявий жиҳатларига қизиқиш уйғонди. Натижада ТТХИ оқимини фирмаларнинг ташкилий хусусиятлари орқали тушунтиришга асосланган янги назарий йўналиш пайдо бўлди.

Байналмилаллашув концепцияси

• инглиз иқтисодчилари П.Баккли ва М.Кассон (1976) томонидан ишланган бўлиб, унда ТМК ўз ноу-хаусини интернационаллаштириш устунликка эга бўлиши ҳақида айтилади. (ичида айланади).

Учар ғозлар концепцияси

• К. Акамацу «учар ғозлар парадигмасини» яратди (1930) унинг фикрига кўра тармоқ ривожланишининг 3та босқичи мавжуд:
• 1-босқич. Маҳсулот хорижий ишлаб чиқарувчилардан импорт қилинади.
• 2-босқич. Ўсаётган миллий талабни қондириш мақсадида янги маҳаллий ишлаб чиқариш ривожлантирилади (маҳаллийлаштириш).
• 3-босқич. Ортиқча маҳсулот янги хорижий бозорларга экспорт қилинади.