1-мавзу: Фалсафанинг предмети, мазмуни ва жамиятдаги роли Режа

М и ф о л о г и я кишилик жамияти тараққиётининг илк босқичида бўлган дунёқарашнинг дастлабки шартидир. Воқеиликни билишнинг, дунёга қарашнинг ўзига хос усули бўлган мифнинг хусусияти шуки, ҳамма нарса ва ҳодисалар унда бир-бирига иштирок сифатида идрок этилади. Бунинг натижасида бир хил буюмларнинг сифатини иккинчи хил буюмларга бемалол кўчириш мумкин бўлади. Мифологик дунёқараш табиат кучларини ҳиссий қиёфалар, алоҳида вужудлар шаклида жонлантириб тасвирлаб кўрсатишга асосланган.
Диний дунёқарашғайритабиий кучларга ишониш, бутун олам, барча мавжудот инсоният дунёсининг худо томонидан яратилганлигини ва бошқарилишини эътироф этиш, худога, руҳларга сиғинишдан иборатдир. Диний дунёқарашнинг ўзига хос хусусияти шундаки, у табиий ва ижтимоий ҳодисалар моҳиятини уларнинг ўзида эмас, балки ғайритабиий сабаблар худонинг қудрати билан тушунилади. У ҳамма нарсада ва ҳар қаерда илоҳий кучларнинг таъсири, мўжизавий куч бор деб писанда қилади.
Дин ва диний дунёқарашнинг ижтимоий гносеологик илдизлари мавжуд.
Ф а л с а ф и й д у н ё қ а р а штабиат, жамият, инсон тафаккури ривожланишининг умумий қонуниятлари ҳақида маълумот беради. Шу билан бирга у инсонни қуршаб турган моддий оламнинг, материянинг объективлигини, унинг ҳеч ким томонидан яратилмаганлигини, бекор қилинмаслигини, абадийлигини уқтиради. Фалсафий дунёқараш дунёни ва унинг тараққиёт қонунларини билиш мумкинлигини, билиш эса мураккаб зиддиятли жараёндан иборатлигини таъкидлайди.
Мифологик ва диний дунёқарашлардан фарқли равишда фалсафий дунёқараш табиат ва инсоният жамияти тараққиётининг сабаблари ва моҳиятини, ўзига хос хусусиятлари ва қонуниятларининг характери ва ҳаракатлантирувчи кучларини тўғри, илмий асосда тушунтириб беради.
Фалсафий дунёқараш доимий равишда ўз-гартириб, ривожланиб, бойиб ва такомиллашиб борадиган дунёқарашдир. Табиатда, жамиятда бўладиган ўзгаришлар туфайли биринчи навбатда табиий, техник тўхтовсиз равишда рўй бериб турадиган муҳим ўзгаришлар натижасида кишиларнинг объектив олам ҳақидаги илмий билим ва тасаввурлари, хусусан фалсафий дунёқарашлари олдингига нисбатан анча ривожланади.
Фалсафий дунёқараш фақат назарий билиш жиҳатидангина эмас, балки амалий жиҳатдан ҳам катта аҳамиятга эгадир. Дунёқараш амалиёт учун қўлланмадир. Фалсафий дунёқараш табиат ва ижтимоий ҳаёт ҳодисаларини тушуниш учун ёрдам беради