1-Mavzu: Falsafa: uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Reja



Download 145,15 Kb.
bet26/57
Sana07.07.2021
Hajmi145,15 Kb.
#112018
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   57
Bog'liq
Лекция текст узб СБ ушын

Frantsuz falsafasi. O`rta asrlardagi YYevropa falsafasi taraqqiyotida Frantsiyada shakllangan milliy falsafa maktabi nihoyatda katta o`rin tutadi. Bu borada R. Dekart, Lametri, Gel`vetsiy, Didro, Golbax va Russolarning qarashlari nihoyatda muhim.

R. Dekart (1596-1650) falsafasida dualizm asosiy o`rin tutadi. Uning fikricha materiya va ruh borliqning asosida yotadi va xudoga bo`ysunadi. Olam, Dekart fikricha cheksiz va abadiy, u inson tafakkuriga bog’liq bo`lmagan holda rivojlanadi va takomillashadi. R. Dekartning «Men fikr qilayapman, demak men mavjudman» degan fikri faylasuflar orasida mashhur bo`lib hisoblanadi. Bilishda fikr va sezgilarning ahamiyatini nihoyatda ortiqcha deb bilgan R. Dekart ratsionalizm ta`limotining asoschisi bo`lib hisoblanadi. Uningcha insonning fikrlashi va mulohaza qilishi shubha ostiga olib bo`lmaydigan jarayondir, undan boshqa hamma narsani tekshirish shubha ostiga olish mumkin. Dekart o`sha zamonning eng buyuk matematiklaridan biri bo`lib, o`z davrida aniq fanlar sohasida katta ahamiyat kasb etgan deduktsiya usulini falsafaga kiritgan olim bo`lib hisoblanadi.

Lametri va Gel`vetsiy, Didro va Golbax o`z davrida frantsuz hayotida nihoyatda katta ahamiyatga ega bo`lgan milliy davlatchilik, inson yer kinligi va haq-huquqlari muammolariga alohida e`tibor qaratganlar. Frantsuz millatini ma`naviy jihatdan yuksaklikka ko`tarish va ma`rifatli xalqqa aylantirish uchun o`z asarlarida ana shu qadriyatlarga yer ishishning yo`llari va usullarini ko`satib ber ganlar.

Ular tomonidan yaratilgan ko`p tomlik «Entsiklopediya» o`sha zamonning ma`naviy muammolarini ma`rifatli yo`l bilan hal qilish usullari va imkoniyatlari ko`rsatib ber ilgan «Yevropa qomusi» darajasiga ko`tarilgan edi. Bu kitobni yaratishda boshqa ko`pgina ma`rifatparvar frantsuz olim va mutaxassislari ham qatnashgan bo`lib, o`zining ahamiyati, muammolarining umuminsoniy nuqtai nazaridan echilishi, xalqchilligi va tilining frantsuz millati hayot tarziga yaqinligi bilan entsiklopediya XVIII asr Yevropasining tengi yo`q kitobi edi. Aynan ana shu kitob mualliflari o`zlarining boshqa asarlari va faoliyatlari bilan 1789-1884 yillardagi Frantsuz inqilobi qabul qilgan «Inson va grajdanlar huquqlar dekloratsiyasi»da ilgari surilgan umuminsoniy qadriyatlarni jamiiyat taraqqiyotining eng ustivor ma`naviy mezonlariga aylantirdilar.


Download 145,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   57




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish