1-mavzu. Falsafa uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Reja


(lot. sciyentia va ingl. sciyencye – fan, bilim) deb ataladi.  Csiyentizm



Download 0,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/33
Sana21.04.2022
Hajmi0,52 Mb.
#570013
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33
Bog'liq
1-Ma'ruza (1) (1)

 
(lot. sciyentia va ingl. sciyencye – fan, bilim) deb ataladi. 
Csiyentizm
fan texnika taraqqiyotining ijobiy jihatlarini mutlaqlashtiradi. A
ntissiyentizm
falsafiy bilishni ilmiy bilishdan ajratadi, uni ilmiy bilish bilan muvofiq emas, deb 
e’lon qiladi, u oqilonalikni kamsitadi va mistika, intuisiya, iroda va shu kabilarni 
mutlaqlashtiradi.
Falsafa va fanning umumiy jihatlari
shundaki, ular: 

avvalo aqlga tayanadi va oqilona bilimni yaratishga harakat qiladi; 

o’rganilayotgan obyektlar va hodisalarning qonunlari va qonuniyatlarini 
aniqlashga qarab mo’ljal oladi; 

kategoriyalar apparatini (o’z tilini) yaratadi, o’zlari ilgari surgan 
qoidalarni asoslaydi, ularga dalil-isbot keltiradi va yaxlit tizimlarni yaratishga 
harakat qiladi. 
Falsafa va fan o’rtasidagi farq shunda namoyon bo’ladiki: 
falsafa doim u yoki bu faylasuf nomi bilan bog’lanadi, bunda uning g’oyalari, 
asarlari o’ziga to’q bo’lishi va ularga boshqa faylasuflar qo’shilishi yoki 
qo’shilmasligiga bog’liq bo’lmasligi mumkin. Fan esa, mohiyat e’tibori bilan, 
jamoa mehnati mahsulidir; 

falsafada (muayyan fanlardan farqli o’laroq) yagona til va yagona tizim 
mavjud emas. Bu yerda fikrlar rang-barangligi me’yor sanaladi. Fanda esa monizm 
hukm suradi, chunki hyech bo’lmasa fanning u yoki bu muayyan sohasidagi asosiy 
tamoyillar, qonunlar va kategoriyalar tizimi (til)ga nisbatan yondashuvlar birligi 
albatta mavjud bo’ladi; 

falsafa ilmiy bilimlar va dalillardan keng foydalanadi, biroq uning uzil-
kesil xulosalari ishonchli deb hisoblanishi mumkin emas, zero ular asosan 
faylasuflarning subyektiv fikrlari va mulohazalariga asoslanadi. Fan esa mohiyat 
e’tibori bilan isbotlangan va sinashta bilimlar olishga harakat qiladi, bunda olingan 
bilimlarni tekshirish yoki rad etish imkoniyatining mavjudligi bu bilimlar 
haqiqiyligi va ilmiy jihatdan asosliligining muqarrar sharti hisoblanadi; 

falsafiy bilimlarni tajribada sinash mumkin emas (aks holda ular ilmiy 
bilimlarga aylanadi); 

falsafa aniq prognoz bera olmaydi, ya’ni u ishonchli bilimlarni kelajakka 
tatbiq etishga qodir emas, zero unda bunday bilimlar yo’q. Ayrim faylasuf falsafiy 
qarashlarning muayyan tizimi yordamida faqat bashorat qilishi mumkin, lekin u 
olim kabi prognoz qilish yoki modellashtirishga qodir emas.

Download 0,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish